زوج درمانی طرحواره محور موثر است؟
آیا زوج درمانی طرحواره محور موثر است؟ 
طرحواره درمانی چیست؟ 
آشنایی با مرکز مشاوره ما 
سوالات متداول آیا زوج درمانی طرحواره محور موثر است؟ میزان تاثیر زوج درمانی شناختی رفتاری بیشتر است یا زوج درمانی بر اساس طرحواره؟ چطور متوجه شویم که زوج زوج درمانی بر اساس طرحواره درمانی طرحواره محور برای کدام زوج بهتر است؟ برای دریافت پاسخ ان سوالات و سایر سوالات مربوط به زوج درمانی طرحواره محور ، مقاله زیر را مطالعه نمایید.
طرح واره درمانی چیست ؟
تمرکز طرحواره درمانی بر درمان اختلال‌های شخصیت و سایر مشکلات روانشناختی می‌باشد و برای مراجعانی در نظر گرفته می‌شود که روش درمان شناختی رفتاری سبب بهبود و درمان آنها نشده است. از آنجایی که ریشه اختلالات شخصیتی اغلب به طرحواره ها باط می‌گردد، برای درمان اختلالات شخصیت اکثر اوقات از طرحواره درمانی بهره می‌گیرند.
طرحواره درمانی علاوه بر وضعیت فعلی بیمار به گذشته‌اش نیز خواهد پرداخت. در پروسه طرحواره درمانی شما به کمک روانشناس به شناخت و بررسی و در نهایت اصلاح طرحواره‌هایتان می‌پردازید.
در جلسات زوج درمانی که با رویکرد زوج درمانی طرحواره محور شکل می‌گیرند، ابتدا به بررسی وقایع و سرگذشت زوج ها پرداخته خواهد شد تا طرحواره‌های آنها شناسایی و سپس به تاثیر این طرحواره ها بر اختلافات و چالش هایی که بین زوجین اتفاق افتاده است.
طرحواره ها در واقع از خلاء و یا نادیده گرفته شدن پنج نیاز اساسی انسان شکل می‌گیرند که در زوج درمانی طرحواره محور به میزان اهمیت میزان و نحوه تامین این پنج نیاز اساسی پرداخته خواهد شد.
پنج نیاز اساسی انسان عبارتند از :
- دلبستگی ایمن
- خودمختاری ، هویت
- تفریح و خود انگیختگی
- آزادی در بیان نیازها و ابراز هیجان
- نیاز به محدودیتهای واقع بینانه و خویشتن داری
کسانی که در زوج درمانی طرحواره محور پیشرو بودند گاتمن و همسرش بودند؛ آنها به بررسی طرحواره در بین زوج ها می‌پرداختند
سبک‌های مقابله‌ای که طرحواره ها می سازند چیست؟
زوج درمانی بر اساس طرحواره به واکنش هایی که شما در مقابل طرحواره ها از خود نشان می‌دهید سبک های مقابله‌ای می‌گویند. سبک مقابله‌ای در زوج درمانی طرحواره محور میتواند شامل افکار و احساسات و رفتار انسان‌ها شود.
سبک های مقابله ای چرا اتفاق می‌افتند؟ انسان به خاطر طرحواره هایی که دارد یک سری هیجانات دردناک و فراگیر را تجربه می‌کند در نتیجه بدن برای رهایی و فاصله گرفتن از این هیجانات دردناک یک سری راه ها مقابله را برمی‌گزیند که به آنها سبک ها مقابله‌ای می‌گویند.
میتوان گفت سبک‌های مقابله‌ای در دوران کودکی می‌توانند مفید باشند؛ زیرا ابزاری برای بقا را هستند. اما کسانی که برای زوج درمانی طرحواره محور اقدام می‌کننند افرادی هستند که این سبک های مقابله ای را در بزرگسالی نیز فرا گرفته‌اند که این کار سبب تقویت طرحواره ها و ایجاد چالش هایی در زندگی مشترک‌شان شده است.
بررسی انواع سبک های مقابله‌ای در زوج درمانی طرحواره محور
سبک ای مقابله‌ای در زوج درمانی طرحواره محور شامل :
- تسلیم
- اجتناب
- جبران افراطی
شاید سبک ای مقابله‌ای در زوج درمانی طرحواره محور با عنوان ؛ ستیز، گریز و واکنش انجماد نیز به شما معرفی شده باشند.
سبک مقابله‌ای تسلیم
در سبک مقابله‌ای تسلیم فرد طرحواره پذیرفته و راه تسلیم شدن در برابر آن را بر می‌گزیند. این سبک سبب رفتارهای تقویت کننده و تداوم دهنده الگوی طرحواره خواهد شد.
به عنوان مثال طرحواره ای شما حاصل غفلت هیجانی در دوران کودکی می‌باشد و سبک مقابله‌ای شما تسلیم است از این رو احتمال دارد شما در بزرگسالی و آینده نیز در روابط‌تان درگیر غفلت هیجانی شوید.
سبک مقابله‌ای اجتناب
سبک مقابله ای اجتنابی در واقع شبیه فرار است. شما از موقعیت هایی که سبب تحریک طرحواره شما و تجربه ی هیجانات دردناکی در شما شود اجتناب می‌کنید. افرادی با این سبک مقابله ای مدام در پی رفتار ها و کارهایی هستند که حواس آنها را پرت کند و این مسئله احتمال سوء مصرف موارد مخدر، رفتار مخاطره آمیز یا تکانشی یا سایر رفتارهای منجر به حواس پرتی را در این افراد بیشتر می‌کند
به عنوان مثال شما دچار طرحواره رها شدگی هستید از این رو وارد هیچ رابطه‌ی صمیمانه یا عاشقانه‌ای نمی‌شوید که مبادا در ابن رابطه شکست بخورید و دوباره این حس رها شدگی را تجربه می‌کنید.
سبک مقابله‌ای جبران افراطی
در سبک مقابله افراطی فرد در جنگ و مقابله با طرحوا است. شاید در نگاه اول واکنشی سالم و سازنده به نظر بیاید اما در سبک مقابله ای افراطی شما بسیار رفتار های پرخاشگرانه، مطالبه گری، بی حسی یا واکنش افراطی را خواهید دید.
ما به کدام سبک مقابله‌ای دچار خواهیم شد؟?هیچ قاعده ای برای پیش بینی این مسئله وجود ندارد?♀️سبک مقابله ای که شما در مواجهه با طرحواره هایتان بر اساس منش کلی یا سبک های مقابله‌ای آموخته شده و دیده شده از والدینتان خواهد بود.
برای مثال گاهی مراجعین مشاوره خانواده و زوج درمانی طرحواره محور هر دو به یک طرحواره دچار هستند اما سبک مقابله‌ای آنها متفاوت است یکی اجتنابی و دیگری تسلیم است.
سبک مقابله‌ای میتواند در طول زمان بر حسب تغییراتی که در زندگی شما و شخصیتتان ایجاد می‌شود، دچار تغییر شود
مرکز مشاوره و روانشناسی
روان آرام، دارای مجوز رسمی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره بوده و توسط سرکار خانم دکتر آزیتا امین الرعایا تاسیس گردیده است. کادر کلینیک روان آرام را مشاورانی خبره، اساتید دانشگاهی و روان درمانگران به نام تشکیل داده اند. حوزه فعالیت این کلینیک روانشناسی را میتوان حوزه فعالیتی وسیعی دانست چرا که خدمات ارائه شده در این مرکز مشاوره مشکلات روان شناختی، روان پزشکی، کودک و نوجوان، بزرگسالان، فردی، زوج درمانی، خانواده و حتی مشاوره های گروهی را نیز پوشش می‌دهد
ذهنیت‌های طرحواره چیست؟
ذهنیتی که مراجعه کنندگان جهت زوج درمانی طرحواره محور دارند دیدگاهی موقت و دارای حالت هیجانی فعلی آنها و سبک مقابله‌شان است.
به عبارت دیگر ذهنیت تشکیل شده از طرحواره فعال+سبک مقابله‌ای است که در دوسته‌ی مفید (سازگار) یا مضر (ناسازگار) قرار می‌گیرند.
ذهنیت‌های طرحواره در جلسات زوج درمانی طرحواره محور را میتوان در چهار طبقه زیر نیز قرار داد:
- ذهنیت‌های کودکانه که دارای احساسات و رفتارهای کودکانه هستند.
- ذهنیت‌های مقابله‌ای ناکارآمد جهت پیشگیری از تنش هیجانی مفید می‌باشند؛ اما سبب تقویت طرحواره خواهند شد.
- ذهنیت‌های والدینی ناکارآمد که فرد ندای منتقد، مطالبه گر و خشن والدین را در درونش حس کرده و اینبار خودش به جای آنها به انتقاد و مطالبه گری و… در مورد خودش می‌پردازد (مانند والدینش با خودش رفتار می‌کند)
- ذهنیت بزرگسال سالم که خود سالم و کارآمد می‌باشد. در واقع این نوع ذهنیت به تنظیم دیگر ذهنیت‌ها از راه تعیین محدودیت‌ها و مواجهه با اثرات سایر ذهنیت‌ها خواهد پرداخت.
اهداف زوج درمانی طرحواره محور چیست؟
در زوج درمانی طرحواره محور با کمک درمانگر به مسائل زیر خواهید پرداخت:
- شناسایی و بکار گرفتن طرحواره‌های التیام دهنده
- شناسایی و تعیین سبک‌های مقابله‌ای که بیمار پیش گرفته است
- ایجاد تغییر در الگوهای احساسی و رفتاری که در نتیجه‌ی طرحواره ها به وجود آمده‌اند
- یادگیری مهارت ها و روش هایی برای تأمین نیازهای هیجانی اصلی با روش‌هایی سالم و انطباقی
- یادگیری راه های مقابله سالم با ناکامی و تنش در هنگامی که نیازهای خاصی در فرد تأمین نمی‌شوند
و سر انجام در نتیجه و پایان جلسات زوج درمانی طرحواره محور و پیشبرد اهداف بالا به ذهنیت بزرگسال سالم و قدرتمند دست پیدا خواهید کرد.
آیا زوج درمانی طرحواره محور موثر است؟
در پاسخ به سوال آیا زوج درمانی طرحواره محور موثر است؟ باید چند نکته ی زیر را در نظر داشته باشد.
زوج درمانی طرحواره محور معمولا اولین رویکرد پیشنهادی زوج درمانگر نیست و زوج هایی که از زوج درمانی شناختی رفتاری نتیجه مطلوبی نگرفته اند این رویکرد را پیش می‌گیرند.
زوج درمانی طرحواره محور به صورت ریشه ای و عمیق تا حدود کودکی زوجین را مورد بررسی قرار می‌دهد و واضح است مشکلات و چالش هایی که زوجین برای حل آنها به روانشناس مراجعه می‌کنند تماما عمیق و ریشه دار نیستند و زوج درمانی شناختی رفتاری کفایت می‌کند.
بیشتر درمان های طرحواره موری که امروزه انجام می‌شوند برای اختلالات شخصیتی و یک سری اختلالات دیگر مانند خوردن و افسردگی … انجام می‌شوند.
قدمت و تاریخچه طرحواره درمانی مربوط به دهه ۱۹۸۰ است و میتوان گفت سابقه کمی در دنیای روانشناسی دارد به همین خاطر مطالعات طولی و با کیفیت چندانی در مورد اثراتش به اجرا در نیامده
طرحواره درمانی به نسبت تاثیر و طیف گسترده ای که به آن می‌پردازد دارای سرعت نسبی است و میتوان به عنوان زوج درمانی طرحواره محور یک روش درمانی موثر یاد کرد. با این حال به تعهد درمانی بالا و پیگیری جلسات نیاز دارد.