درمان طرحواره شکست

راهکارهای درمان طرحواره شکست

یکی از طرحواره هایی که اکثر افراد به سبب وجود آن رنج می برند، طرحواره شکست می باشد..این طرحواره ذهنی نیز یکی از رایج ترین تله هایی است که زندگی اغلب افراد را مختل ساخته است.

لذا از مهم ترین سوالاتی که بین افراد بخصوص کسانی که دچار طرحواره شکست هستند، این است که راهکارهای درمان طرحواره شکست چیست؟ آیا می توان میزان شدت طرحواره شکست را کاهش داد و به مرور آن را درمان نمود؟

به همین سبب قصد داریم در راستای اشاره به طرحواره شکست، نشانه ها و علل بروز این تله ذهنی نیز در انتها به برخی از راهکارهای پیشنهادی درمان طرحواره شکست اشاره نماییم.

منظور از طرحواره شکست چیست؟

طرحواره شکست همانطور که از نامش مشخص است، عقیده ای مبنی بر شکست خوردن و عدم موفقیت می باشد که به صورت افراطی و مداوم در برخی افراد وجود دارد.

کسانی که دچار طرحواره شکست هستند مدام احساس شکست کرده و خود را فردی شکست خورده تصور می کنند..

این افراد در انجام کارهایشان دچار احساس عقب ماندگی کرده و خود را لایق موفقیت در موقعیت های متعدد نمی دانند، چه بسا وجود این طرحواره در زندگی افراد سبب می گردد ایشان مدام پریشان بوده و زندگی شان به واسطه طرحواره شکست مختل گردد.

افرادی که دارای تله شکست بوده و نیازمند درمان طرحواره شکست هستند دارای ویژگی هایی هستند که در ادامه به برخی از رایج ترین این نشانه ها و ویژگی ها اشاره می گردد.

ویژگی های طرحواره شکست در افراد

چه افرادی که دچار طرحواره شکست هستند چه افرادی که نیازمند درمان طرحواره بی اعتمادی و..هستند دارای ویژگی ها و نشانه هایی هستند که نشان از وجود طرحواره شکست در آن ها می گردد.لذا در ادامه به برخی از ویژگی های افرادی که دارای طرحواره شکست هستند می پردازیم.

• افرادی که به سبب وجود تله شکست، نیازمند درمان طرحواره شکست به صورت تخصصی هستند زمانی که به موفقیت می رسند موفقیت خود را بسیار کوچک جلوه داده و یا حتی بعضا آن را شانسی می دانند و اهمیتی به موفقیت های خود نداده و برای آن ها ارزشی قائل نمی شوند.
• این افراد میزان شکست های خود در هر کاری را بسیار بزرگ جلوه داده و خود را با بزرگ نمایی کردن های افراطی مقصر و شکست خورده می دانند.
• افرادی که دچار طرحواره شکست هستند به سبب وجود این تله ذهنی احساس پریشانی زیادی کرده و خود را کوچک تر از دیگران می بینند، همچنین این افراد خود را محروم از هرگونه استعدادی دانسته و خود را در تقابل با دیگران بی کفایت می دانند.
• یکی از بارزترین ویژگی های افرادی که نیازمند درمان طرحواره شکست به صورت کاملا تخصصی هستند این است که ایشان جهت جبران نمودن احساس شکست در خود به ظاهر خویش اهمیت زیادی داده و سعی می نمایند خود را در ظاهر بسیار خوش چهره، خوش پوش و..نشان دهند ولیکن احساس شکست و بی کفایتی با وجود این تلاش همچنان همراه این افراد وجود دارد.
• اعتقاد به نالایق و شکست خورده بودن در این افراد سبب می گردد ایشان تلاشی برای رسیدن به موفقیت نکنند و از تلاش برای رسیدن به خواسته های خویش اجتناب ورزند زیرا از پیش نتیجه تلاش های خود را شکست و بر باد رفتن تلاش هایشان تصور می کنند.
• از دیگر ویژگی های این افراد وابستگی به افراد موفق می باشد، زیرا از آنجایی که خود را بی کفایت می دانند و فکر می کنند به هر کاری دست بزنند با شکست مواجه می شوند وابسته نظرات و راهنمایی های دیگران هستند تا بدانند بهتر است چگونه عمل کنند.
• گاهی اوقات افرادی که دچار طرحواره شکست هستند، برعکس تصورات خود افرادی هستند که دارای موفقیت های بسیاری بوده و به اهداف و خواسته هایشان رسیده اند ولیکن با این وجود این افراد همچنان خود را شکست خورده می دانند و پیروزی های خویش را شانسی و اتفاقی تلقی می کنند و یا موفقیت خود را نمایشی و غیر واقعی می دانند.
• این افراد در راستای طرحواره شکست خود شغل هایی را برای خویش بر می گزینند که مسیر رسیدن به پیروزی در آنها با دشواری بسیاری همراه است..چه بسا با این وجود به کار خود ادامه داده و نمی دانند که چه زمان می توانند شغل خود را که موفقیت در آن سخت به دست می آید رها کنند.
• و..

لذا افرادی که نیاز است به درمان طرحواره شکست در خود بپردازند دارای ویژگی های رفتاری دیگری هم هستند که سعی نمودیم به برخی از رایج ترین این نشانه ها و ویژگی ها اشاره نماییم..

لذا پیشتر اشاره نمودیم که طرحواره های ذهنی همچون طرحواره شکست علل متعددی دارند که سبب بروز ویژگی های رفتاری و ذهنی طرحواره شکست در افراد می گردند..

بنابراین مهم است که به علل بروز طرحواره شکست در افراد توجه نمود.

علل بروز طرحواره شکست

علل متعددی می توانند سبب بروز تله شکست در افراد گردد که اکثرا این علل ریشه در دوران کودکی افراد به خصوص رابطه والدین با ایشان دارند..

بدین سبب نیاز است که حتما با این علل آشنا بوده و سریعا جهت درمان طرحواره شکست توسط روانشناس و طرحواره درمانگر مجرب و متخصص نیز اقدام نمود.

•  احساس شکست در برابر والدین موفق
• عدم مسئولیت پذیری فرد در سنین کودکی
• ناکامی و سرزنش از جانب والدین
• مقایسه شدن با دیگر اعضای خانواده
• احساس حقارت در برابر دیگر همسالان
• و..

احساس شکست در برابر والدین موفق

زمانی که افراد والدینی بسیار موفق داشته باشند ممکن است به سبب موفقیت ایشان خود را در هر کاری شکست خورده بدانند و تصور کنند در هیچ موقعیتی نمی توانند به اندازه موفقیت های والدین خویش پیروزی و موفقیت کسب کنند.

این افراد به دنبال این هستند که مطابق با معیارها و اصول والدین خویش به موفقیت برسند و زمانی که آنطور که باید عمل نمی کنند دچار احساس آشفتگی و بی کفایتی می گردند.

بدین سبب این افراد دچار طرحواره شکست گشته و خود را پیش از به سرانجام رساندن هر کاری در برابر والدین خود نالایق و شکست خورده می دانند.

عدم مسئولیت پذیری فرد در سنین کودکی

زمانی که افراد در دوران کودکی مسئولیت پذیر نبوده و به هنگام بروز هر مشکل و سختی در فعالیت ها، آن را نیمه کاره رها می کردند و برای پیشرفت خود در فعالیت مربوطه تلاش نمی کردند در دوران بزرگسالی با شدت بسیاری دچار تله شکست شده و نیازمند درمان طرحواره شکست می گردند.

زیرا به سبب اینکه از سنین کم به هنگام رو به رو شدن با هر شکست و سختی، فعالیت خود را رها می کردند در بزرگسالی هم زمانی که با شکست و سختی های مسیر رو به رو می شوند نمی توانند به مسیر ادامه داده و احساس شکست و بی کفایتی مانع تلاش وی برای ادامه دادن به مسیر و تحمل سختی ها می گردد.

ناکامی و سرزنش از جانب والدین

گاهی والدین، فرزندان خود را از سنین کودکی سرزنش کرده و هر کار و فعالیتی که کودک از خود نشان می دهد را بی اهمیت جلوه می دهند..

به طور کل هیچ یک از فعالیت های کودک، والدین را راضی نمی کند و این نیز سبب می گردد کودک از سنین کم دچار احساس بی کفایتی و احساس حقارت شده و خود را در هر کاری شکست خورده بدانند.

متاسفانه برخی والدین به هنگامی که هیچ یک از فعالیت های فرزندشان سبب رضایت مندی شان نمی گردد، به کودک توهین کرده و زمانی که کودک در کاری شکست می خورد با توهین های متعدد او را دست کم می گیرند..

و این نیز علاوه بر وارد آوردن صدمات روحی روانی به کودک می تواند یکی از مهم ترین دلایل نیازمندی کودک در بزرگسالی به درمان طرحواره شکست باشد.

مقایسه شدن با دیگر اعضای خانواده

یکی از دیگر علل بروز طرحواره شکست در افراد، سبک فرزندپروری اشتباه برخی والدین می باشد..متاسفانه برخی والدین فرزندان خود را با یکدیگر مقایسه نموده و فکر می کنند با مقایسه کردن می توانند فرزندان کوچکتر یا بزرگتر خود را به شکل بهتری تربیت کنند..

در حالی که مقایسه کردن نزد کودکان تصوری جز سرکوفت زدن و یا ایجاد احساس حقارت ندارد و این نیز سبب می گردد کودک هر کاری که می کند خود را با دیگر خواهر و برادرش مقایسه نموده و خود را از آن ها کمتر بداند.

بنابراین به مرور این احساس حقارت سبب می گردد مدام خود را در مقایسه با دیگر اعضای خانواده شکست خورده دانسته و نیازمند درمان طرحواره شکست گردند.

احساس حقارت در برابر دیگر همسالان

برخی کودکان به دلایل متعدد مثل مقایسه وضعیت مالی، سبک زندگی و..خود با دیگر همسالان خویش، خود را از آنها کمتر دانسته و به همین سبب دچار احساس حقارت می گردند و این نیز سبب می گردد به مرور خود را ضعیف تر و نالایق تر از دوستان هم سن و سال خود دانسته و دچار تله شکست گردد.