روانشناسی سوگ و داغدیگی
سوگ و داغدیدگی چیست؟ 
راهکار غلبه بر سوگ 
آشنایی با مرکز مشاوره ما 
سوالات متداول 
روانشناسی سوگ و داغدیدگی چیست؟
سوگ واکنش به انواع فقدان است درواقع عکس العملی که انسان به از دست دادن شخص یا چیزی از خود نشان می‌دهد.
سوگ بخش انکارناپذیری از زندگی است. همه‌ی انسان‌ها در مقطعی دچار سوگ می‌شوند. احساس سوگ گاهی شدید و گاهی خفیف است.
مراحل سوگ در روانشناسی سوگ و داغدیدگی
سوگ در طی مراحلی اتفاق میافتد. انسان‌ها در سوگواری از دست دادن عزیزان، طلاق، جدایی از دوست پسر/دوست دختر ، ورشکستگی، تغیر محل زندگی یا شغل و… هر آنچه که انسان در آن شخص یا چیزی که برایش ارزشمند بوده است، مراحل زیر را طی میکند
- انکار واقعیت
- مقصر دانستن و سرزنش خود در سوگواری
- آغاز پذیرش واقعیت با افسردگی
- پذیرش واقعیت
انکار واقعیت در سوگ و داغدیدگی
مرحله‌ی اول سوگ، مرحله‌ای کوتاه مدت که با ناراحتی و ترس و انکار همراه است. اگر در مراسم خاکسپاری یا ختم شرکت کرده باشید جملات انکاری از قبیل “بلند شو…” ، “صداشو می‌شنوم…” ، ” باورم نمیشه نیستی…” و در نوع شدیدتر بازمانگانی که مانع از ریختن خاک روی فرد فوتی می‌شوند و با خشم و گریه مدعی می‌شوند که زنده است.
مرحله انکار در سوگواری برای جدایی نیز به صورت امیدواهی برای بازگرداندن فرد جدا شده، بروز پیدا میکند. در هر نوع از سوگ مرحله‌ی انکار به نحوی خود را نشان می‌دهد.
چانه زنی از ویژگی‌های بارز این مرحله است و در جملاتی که اینجا به آن اشاره خواهد شد خود را نشان می‌دهد:
“اگر برگردی قول میدم دیگه دروغ نگم بهت”
“همه چی تقصیر من بود فقط یه فرصت دیگه بده”
“خدایا یه شانس دیگه بده قول میدم باهاش مهربون باشم”
مقصر دانستن و سرزنش خود در سوگ و داغدیدگی
بعد از مرحله‌ی چانه زنی و انکار، فرد از بازگردادند ناامید شده و ازین بابت خشمگین است و شروع به سرزنش خود و دیگران میکند.فرد سوگوار در مرحله‌ی دوم سوگ، گذشته را مرور کرده و تمنایی دردناک برای بازگرداندن شرایط دارد. خشم از دیگران با این سوالات بروز پیدا میکند:
چرا برای من این اتفاق افتاد؟
حق من این بود؟
چرا خدا جگر گوشه‌ام را از من گرفت؟
مگر من چه گناهی کرده بودم؟
آغاز پذیرش واقعیت با افسردگی
به مرحله‌ی سوم سوگ، مرحله‌ی غم نیز می‌گویند. سوگوار تقریبا پذیرفته است که عزیزی را از دست داده و دیگر بازگشتی وجود ندارد و یا توان تغییر شرایط موجود را ندارد. این مرحله طولانی‌تر از مراحل قبلی است و چنانچه بیشتر از شش ماه طول بکشد فرد داغدیده احتیاج به مراجعه به پزشک و تشخیص افسردگی بالینی دارد.
از ویژگی‌های این مرحله می‌توان به بی‌قرار، بی‌هدف بودن، فکر و خیال زیاد، گوشه گیری، درونگرایی، تحریک پذیری، بازسازی مکرر خاطرات تلخ و شیرین گذشته اشاره کرد.
پذیرش واقعیت در سوگ و داغدیدگی
رسیدن به مرحله‌ی چهارم سوگ به این معناست که فرد سوگوار در حال پایان دادن به سوگ خود است.
در اصطلاح عامیانه شاید شنیده باشید که می‌گویند “فلانی کنار اومده دیگه”
اینجا نقطه‌ایست که سوگوار تلاش میکند خود را با شرایط موجود وفق دهد. با موفقیت طی کردن مرحله چهارم سوگ، به سلامت روان خواهد انجامید.
در صورت بروز سوگ افراطی چه کاری باید انجام بدهیم؟
حتما به روانشناس مراجعه کنید
آیا سوگ فقط در مواقعی که شخصی فوت میکند، برای بازماندگان اتفاق میافتد؟
خیر سوگ میتواند برای طلاق، تغییر شغل، تغییر محل زندگی و از دست دادن هر آنچه که برای شما ارزشمند یا دارای جایگاهی بوده
بعد از چند ماه سوگ باید به مشاور مراجعه کنیم؟
اگر دوران شروع پذیرش از دست دادن بیش از شش ماه طول بکشید باید به مشاور مراجعه کنید.
نشانه‌ها سوگ در روانشناسی سوگ و داغدیدگی
جسمانی
- لرزش
- تنگی نفس
- سرگیجه
- بی‌خوابی
- خستگی مفرط
- پرخوری
- بی‌اشتهایی
- حساسیت به صدا
- سردرد
- بدن درد
رفتاری
- ناتوانی در ارتباط گرفتن با دیگران
- عدم پذیرش
- گریه کردن
- استعمال مواد مخدر
حسی
- خشم
- اضطراب
- احساس گناه
- شوک
- ترس
- بی‌پناه
- تنفر
درک و شناخت
- سردرگمی و بلاتکلیفی
- از دست دادن معرفت و اعتقادات
- وسواس فکری
- فاصله گرفتن از خود
انواع سوگ در روانشناسی سوگ و داغدیدگی
- سوگ نرمال
- سوگ افراطی
- سوگ تاخیری
سوگ نرمال
سوگ نرمال به این معنا نیست که مراحل سوگ به آسانی طی می‌شود بلکه در سوگ نرمال هم سوگوار احساسات دردناکی را تجربه میکند اما نشانه‌های سوگ به آهستگی تسکین پیدا می‌کنند و فرد به زندگی عادی باز می‌گردد. معمولا در این نوع سوگ احتیاجی به مراجعه به روانشناس ندارند.
سوگ افراطی
هنگامی که علائم سوگواری در دراز مدت کاهش یا اتمام نیابد، فرد در واقع دچار سوگ افراطی شده است. منظر از علائم میتواند هر کدام از علائم سوگواری ذکر شده در بالا باشد حتی جسمانی. در این شرایط سوگوار باید به پزشک مراجعه کند تا تحت درمان قرار بگیرد.
سوگ تاخیری
گاها دیده‌ایدکه علائمی از سوگواری در برخی بازماندگان در مراسم خاکسپاری یا ختم نشان داده نمی‌شود. علائم سوگواری این افراد در آینده با شدت بیشتری بروز پیدا میکند که به این نوع سوگ, سوگ تاخیری می‌گویند.
مرکز مشاوره و روانشناسی
روان آرام، دارای مجوز رسمی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره بوده و توسط سرکار خانم دکتر آزیتا امین الرعایا تاسیس گردیده است. کادر کلینیک روان آرام را مشاورانی خبره، اساتید دانشگاهی و روان درمانگران به نام تشکیل داده اند. حوزه فعالیت این کلینیک روانشناسی را می‌توان حوزه فعالیتی وسیعی دانست چرا که خدمات ارائه شده در این مرکز مشاوره مشکلات روان شناختی، روان پزشکی، کودک و نوجوان، بزرگسالان، فردی، زوج درمانی، خانواده و حتی مشاوره های گروهی را نیز پوشش می‌دهد
3 عامل موثر بر انواع سوگ از نظر روانشناسی سوگ و داغدیدگی
شدت تجربه‌ی انواع سوگ به عواملی بستگی دارد اینجا به آن اشاره خواهد شد:
میزان نزدیکی و مدت آشنایی
مدت آشنایی سوگوار با شخص از دست رفته اگر کوتاه باشد نوع سوگواری که رخ خواهد داد سوگواری نرمال خواهد بود اما اگر مدت آشنایی سوگوار و شخص از دست رفته طولانی باشد احتمالا به سوگواری افراطی یا تاخیری دچار خواهید شد و مراحل سوگ را به سختی پشت سر خواهید گذاشت.
نحوه‌ی از دست دادن
گاهی از دست دادن همرا با آمادگی است برای مثال
شخصی در بستر بیماری است و پزشکان از اون قطع امید کرده اند یا شخصی بیماری زمینه‌ای دارد و با شرایط سختی دست و پنجه نرم میکند.
در این هنگام اطرافیان به طور ذهنی آماده مرگ فرد بیمار هستند از این جهت مرحله‌ی اول سوگ که مرحله‌ی شوک و ترس است را به راحتی می‌گذرانند و اغلب چانه زنی نیز نمی‌کنند.
سلامت روان
نداشتن سلامت روان در سوگ مانند بیماری زمینه‌ای در کرونا عمل میکند. سلامت روان کمک زیادی به طی کردن مراحل سگ میکند و نداشتن آن ممکن است سبب بروز سوگ افراطی شود و مشکلاتی را برای سوگوار به همرا داشته باشد. در این مواقع مراجعه به پزشک بسیار لازم و ضروری است.
راهکارهای غلبه بر سوگ
- به برون ریزی احساسات بپردازید این برون ریزی میتواند گریه، صحبت در مورد عزیز از دست رفته، بازگو کردن خاطراتش برای دیگران و … باشد.
- با فرد داغدیده ملاقات‌های کوتاه مدت ولی متعدد داشته باشید این کار بهتر از ملاقات‌های طولانی با تعداد کم است.
- طلب حمایت کنید از دیگران و از آن‌ها بخواهید در طی کردن مراحل سوگ با صحبت ، نوازش، ملاقات و هر کاری که سبب تسلی شما شود، یاری تان کنند.
- فرصت عزاداری کردن را از خود نگیرید. با خود مهربان باشید و زمان بدهید تا مراحل سوگ را به آهستگی طی کنید.
- دوری از موقعیت‌های تنش زا از اهمیت بلایی برخوردار است. ممکن است برخی از ناآگاهی یا دلسوزی و یا عدم درک درست از شماحرفی بزنند که سبب ایجاد هیجان و تنش در شما شود.
- حتی اگر دچار سوگ نرمال هم بودید می‌توانید از مشاور کمک بگیرید تا شما را در طی کردن مراحل سوگ یاری کند. همیشه بهترین و موثر ترین گزینه مراجعه به مشاور است.