روانپزشک اختلال خواب | علائم و نشانه ها

اختلالات خواب چیست؟

زمانی که در کمیت و کیفیت خواب‌ یک فرد اختلال ایجاد می شود، در واقع فرد دچار اختلالات خواب (Sleep disorder) شده است و در برخی موارد نیاز دارد که به یک روانپزشک اختلال خواب مراجعه نماید. این مشکل می تواند دلایل مختلفی داشته باشد که از جمله آن می توان به عادت های بد در خواب، مشکلات و مسائل پزشکی که در وجود دارد و یا شب بیداری ها اشاره نمود. از آنجا که سلامتی هر فردی رابطه مستقیمی با خواب و آرامش او دارد، لذا اختلالات خواب می تواند سلامتی و ایمنی بدن یک فرد را با مشکل مواجه سازد. به همین دلیل سعی کنید در هنگام خواب، آرامش لازم را داشته باشید.

میزان خواب کافی برای هر فرد

سوالی که در این جا به ذهن افراد خطور می کند این است که هر فردی در هر سن و سالی که قرار دارد، به چه میزان خواب طبیعی و عادی نیاز دارد که سلامتی وی حفظ شود. نظر یک روانپزشک اختلال خواب در این خصوص چنین است که هر یک از افراد در سنین مختلف نیاز به ساعات مختلفی برای خواب و استراحت دارند که در ذیل به این موارد اشاره شده است:

• نوزادان برای داشتن یک خواب کافی، به 16 ساعت زمان نیاز دارند.
• افراد نوجوان نیز همواره به 9 ساعت خواب کافی احتیاج خواهند داشت.
• افراد بالغ نیز بین 7 الی 8 ساعت زمان نیاز دارند تا از خواب کافی بهره مند شوند.

در برخی موارد استثنائاتی نیز وجود دارد که غیرطبیعی نیست. به طور مثال ممکن است فردی وجود داشته باشد که تنها با 6 ساعت بتواند از خواب کافی بهره مند گردد و به بیشتر از آن نیاز نداشته باشد.  البته بر عکس این موضوع نیز می تواند اتفاق بیفتد.

بدین صورت که ممکن است فرد این نیاز را در خود ببیند که به زمان بیشتری برای خواب نیاز پیدا کند و مثلا به 10 ساعت خواب در روز نیاز داشته باشد. در این صورت نیز مشکلی وجود نخواهد داشت. اما نباید فراموش گردد که خواب بیش از حد و خواب کمتر از حد طبیعی می تواند علائم اختلالات خواب محسوب گردد که در صورت غیر طبیعی بودن می بایست به یک روانپزشک اختلال خواب مراجعه نمود.

مشکلات بی خوابی در افراد

ممکن است افراد مختلفی این تجربه بد را داشته باشند که دچار بی خوابی شوند. بدین صورت که در تمام طول شب ساعت ها به این طرف و آن طرف می چرخند، اما حتی یک ساعت خواب مفید هم ندارند.

حتی در اکثر موارد دیده شده است که افراد به سختی به خواب می روند اما خواب آنان انقدر سبک (در لفظ عامیانه) است که با کوچکترین صدایی و یا به صورت ناخودآگاه در ساعت مشخصی از صبح خیلی زود از خواب بیدار می شوند.

بنابراین قطعا می توان گفت که مشکلات بی خوابی از دیگر علائم اختلالات خواب محسوب می گردد که باید توجه ویژه ای به آن شود. چراکه نخوابیدن افراد در هنگام شب می تواند آسیب های جدی و حتی جبران ناپذیری به فرد وارد سازد. لذا لازم است در صورت مشاهده هر گونه کم خوابی یا بی خوابی به روانپزشک اختلال خواب مراجعه نموده و مشکل خود را با او در میان بگذارید و هر چه سریع تر آن را حل کنید.

انواع مختلف بی خوابی در افراد

مشکلات و اختلالات خواب می تواند دلایل مختلفی و انواع متعددی داشته باشد که در هر یک از آنها بایستی به پزشک مراجعه نمود. یک روانپزشک اختلال خواب می تواند کمک موثری برای افراد بیمار باشد. در بخش های بعدی این مقاله به انواع مختلف بی خوابی ها خواهیم پرداخت و شرح مختصری را نیز بیان خواهیم نمود.

بهداشت خواب دلیل بی خوابی

عدم رعایت بهداشت خواب توسط افراد می تواند فرد را دچار بی خوابی و اختلال خواب کند. منظور از بهداشت خواب، عادت های بدی است که افراد به آن دچار هستند و همین موضوع باعث می گردد خواب شبانه آنها تحت تاثیر قرار گرفته و مختل شود. از مواردی که فرد را دچار بی خوابی می کند می توان به علل ذیل اشاره نمود:

• نوشیدن قهوه
• نوشیدن چای
• سیگار کشیدن
• خوردن غذاهایی که نامناسب و سنگین هستند.
• تماشای تلویزیون پیش از ساعت خواب
• آماده شدن برای خواب در ساعات مختلفی از شب
• خوابیدن در هنگام پخش و تماشای تلویزیون
• خوابیدن در زیر چراغ روشن اتاق

همه عواملی که در بالا به آن اشاره گردید می تواند برای فرد اختلالات خوابی را ایجاد کند. در هر صورت فردی که به اختلال خواب دچار شده است، نیاز است به یک روانپزشک اختلال خواب مراجعه کند و مشکل خود را با وی در میان بگذارد تا هر چه زودتر حل گردد.

بهداشت روانی دلیلی بر اختلالات خوابی

مشکلاتی بهداشت روانی از دیگر علت هایی است که اختلالات خواب را در فرد ایجاد می کند و می تواند سلامت او را به خطر بیاندازد. دلایل مختلفی وجود دارد که سبب بی خوابی می شوند، اما در هر حال اختلالات خوابی را برای فرد به همراه دارند که البته پیشنهاد می گردد جهت درمان آنها به یک روانپزشک اختلال خواب مراجعه نموده و ضمن مشورت با وی، سعی در رفع و حل مشکل خود نمایید.

در این جا قصد داریم عوامل مهمی را نام ببریم که در خواب افراد اختلال ایجاد می نماید که به شرح زیر می باشند:

• استرس
• افسردگی
• اضطراب
• ترس پس از حادثه
• اختلالات روحی و روانی

یک روانپزشک اختلال خواب می گوید افرادی که دچار موارد فوق الذکر هستند، در بیشتر موارد مجبور هستند از دارو استفاده کنند. اما متاسفانه برخی داروها در سیستم خواب آنها اختلال ایجاد نموده و فرد را با مشکل مواجه می سازد. به طوری که فرد بیمار دچار کم خوابی یا بی خوابی می شود.

ناگفته نماند که برخی دارو ها که توسط پزشکان برای بیمار تجویز می گردد، دارای عوارضی هستند که می تواند بر مشکلات فرد بیمار بیفزاید. بنابراین توصیه می گردد در صورتی که پس از مصرف دارو، دچار عوارض دارو شده اید و مشکلات بیشتری در خواب و سلامتی شما ایجاد گردیده است، به یک روانپزشک اختلال خواب مراجعه نموده و مشورت کنید. قطعا وی راه حل های مناسب تری به شما پیشنهاد می نماید.

موارد پزشکی و ایجاد بی خوابی در افراد

برخی عوامل که موجب بی خوابی و اختلالات خوابی در افراد می گردد، مربوط به مسائل و موارد پزشکی فرد است. به عبارت دیگر ممکن است فرد دچار نوعی بیماری پزشکی باشد که به سبب آن بیماری، نتواند خواب خوب و کافی در شب داشته باشد. برخی از بیماری ها و موارد پزشکی که فرد مبتلا را به کم خوابی یا بی خوابی دچار می کنند، به شرح زیر خواهند بود:

• آرتروز
• دردهای عضلانی مزمن (فیبرومیالژیا)
• انسداد مزمن ریه (COPD)
• سوزش و احساس درد در معده
• آسم، آلرژی یا اختلالات تنفسی که خواب آرام را از فرد می گیرد.
• نارسایی قلبی که در نهایت فرد را دچار تنگی نفس می کند و خواب راحت را از او سلب می کند.
• مشکلات تیروئیدی و فعالیت های نامنظم غده تیروئید
• اختلالات عصبی که شامل پارکینسون یا آلزایمر و یا سکته های مغزی می باشند.
• نوکتوریا (تکرر ادار شبانه)

نکات کلی خواب و اختلالات خوابی در افراد

همان طور که در بخش های قبلی مقاله گفته شد یکی از مشکلات شایع روانپزشکی که در میان بسیاری از افراد وجود دارد، اختلالات خواب و بیداری های مکرر در طول خواب شبانه است. متاسفانه افراد بسیاری هستند که به این عارضه دچار بوده و از این موضوع رنج می برند. چراکه شب بیداری های مکرر و نداشتن خواب راحت می تواند آسیب های جدی به آنها وارد کند که بایستی توسط روانپزشک اختلال خواب درمان گردد.

به عقیده یک روانپزشک اختلال خواب، امر خوابیدن یک فرآیند فیزیولوژیک می باشد که می تواند تجدید قوا و افزایش قدرت بدنی و ایمنی افراد را برای وی به همراه داشته باشد. بر همین اساس زمانی که فرد در طول شب نتواند خواب آرام و راحتی داشته باشد و به صورت مستمر و مداوم بیداری های مکرر شبانه را تجربه کند،

دچار اختلالات خواب شده و سلامتی او به خطر می افتد. لذا هر زمان که چنین اختلالات خواب شبانه را در خود مشاهده نمودید، ضروری است به یک روانپزشک اختلال خواب مراجعه نموده و علل اصلی این موضوع را در خود جست و جو کنید و با کمک روانپزشک اختلال خواب آن را حل و رفع کنید. در غیر این صورت آسیب های جدی به شما وارد خواهد شد.

البته در بخش های پیشین نیز گفته شد که علت این امر می تواند موارد مختلفی مانند اضطراب، استرس، افسردگی و… باشد. فردی که به این گونه بیماری ها مبتلا است، به طور یقین با اختلالات خوابی و بیداری های مکرر شبانه رو به رو خواهد بود که مشکل بسیار جدی محسوب می گردد و بایستی توسط یک روانپزشک اختلال خواب درمان گردد.

الزام مراجعه به روانپزشک

در این جا بیان این موضوع لازم است که بدانید اگر بیداری های مکرر در مراحل ابتدایی خواب برای فرد پیش آید، امری طبیعی تلقی شده و جای هیچ گونه نگرانی وجود ندارد زیرا فرد هنوز به خواب عمیقی فرو نرفته است، اما چنانچه این بیداری ها در طول خواب شبانه مداوم تکرار شود و در نهایت فرد در طول روز به صورت مستمر احساس خستگی کند، می تواند نگران کننده باشد و لازم است فرد به یک روانپزشک اختلال خواب مراجعه نموده و مشورت کند و تحت درمان قرار گیرد.

البته این نکته را نیز از یاد نبرید که برخی اختلالات خواب شبانه با رعایت نمودن بهداشت خواب به صورت کاملا مداوا شده و رفع می گردد. در نتیجه فرد مجددا سلامتی روحی و روانی خود را به دست می آورد.

همان طور که مستحضر هستید خواب از نیازهای بسیار مهم و ضروری در زندگی انسان است. بنابراین ایجاد هر گونه اختلالی در خواب فرد می تواند او را با مشکلات فراوانی رو به رو سازد و نباید نسبت به این موضوع، بی توجه رفتار کرد و ضروری است در این گونه موارد حتما با یک روانپزشک اختلال خواب مشورت نمایید.

دسته بندی اختلالات خواب در افراد

در انتهای مقاله قصد داریم به صورت کلی اختلالات خواب شبانه در افراد را به چند دسته مهم و اساسی تقسیم بندی نماییم که حالت های بیداری های مکرر افراد خارج از این دسته بندی نخواهد بود و لازم است جهت درمان و رفع آن به یک روانپزشک اختلال خواب و یا پزشک مربوطه مراجعه گردد. این دسته بندی که به صورت بین المللی و جهانی است، به صورت زیر می باشد:

• بی خوابی یا اینسومنیا (عدم توانایی در خوابیدن)
• پرخوابی یا هایپرسومنیا (خواب آلودگی مفرط و زیاده روی کردن)
• خواب پریشی یا پاراسومنیا (اختلالات مربوط به مراحل خواب یا بیداری نسبی)
• اختلالات ریتم چرخه خواب و بیداری
• اختلالات حرکتی مرتبط با خواب
• اختلالات تنفسی مرتبط با خواب

6 موردی که در بالا ذکر گردید می تواند در افراد مختلف و در هر سنی دیده شود و فرد را با مشکلات فراوان و جدی مواجه سازد. چنانچه طبق دسته بندی بین المللی فوق الذکر با مشکل بیداری های شبانه رو برو شدید، الزاما با روانپزشک اختلال خواب مشورت کنید.

راه های درمان پیشنهادی روانپزشک اختلال خواب

اختلالات خوابی که در متن این مقاله به آن پرداخته شد، دلایل و انواع مختلفی دارد که برخی از آنها با تجویز دارو توسط روانپزشک اختلال خواب یا پزشک مربوطه رفع می شوند و برخی دیگر با تغییر سبک زندگی در افراد بهبود می یابد و در نهایت درمان می گردد. در مجموع درمان‌های ذیل وجود دارند:

• قرص های خواب آور
• مکمل‌‌های ملاتونین
• داروی آلرژی یا سرماخوردگی
• داروهای مربوط به مشکلات سلامتی زمینه‌‌ای
• دستگاه تنفس یا جراحی (به طور معمول جهت درمان آپنه‌ی خواب)
• محافظ (نایت‌گارد) دندانی (به‌طور معمول جهت درمان دندان قروچه)

راه های درمان اختلالات خوابی با تغییر در سبک زندگی

اگرچه می توانید جهت درمان به روانپزشک اختلال خواب مراجعه کنید اما به صورت همزمان، تغییر در سبک زندگی نیز می ‌تواند بسیار موثر باشد که موارد ذیل توصیه می ‌گردد:

• استفاده از سبزیجات و ماهی در برنامه غذایی و کاهش مصرف قند
• انجام حرکت های ورزشی و نداشتن استرس و اضطراب
• برنامه خواب منظم
• کمتر نوشیدن آب قبل از خواب
• کاهش مصرف کافئین در شب یا بعد از ظهر
• کاهش مصرف الکل و تنباکو