نشخوار فکری همان وسواس فکری است؟

اصطلاح نشخوار فکری چیست؟ حتما تا به حال پیش آمده است که مسئله ای ذهن شما را بیش از حد مشغول کرده باشد. هنگامی که به این موضوع بیش از حد فکر کنید و خود را درگیر اضطراب و استرس ناشی از آن کنید دچار نشخوار فکری خواهید شد.  دقت کنید که نشخوار فکری با وسواس فکری متفاوت است و نباید این دو را با یکدیگر اشتباه بگیرید. در ادامه تفاوت های این دو را به طور کامل بیان خواهیم کرد. هنگامی که شما دچار نشخوار فکری درباره ی موقعیت استرس زا می شوید، بیشتر وقت خود را درگیر فکر کردن به آن می کنید بدون این که راه حلی برای آن پیدا کنید. در نظر داشته باشید که این موقعیت های استرس زا به مرور زمینه سایر اختلالات روانپزشکی را برای شما فراهم می آورند. اگر می خواهید بیشتر در این باره بدانید مقاله را تا انتها مطالعه بفرمایید.

نشخوار فکری چیست؟

تا به اینجا توضیح مختصری درباره ی نشخوار فکری ارائه کردیم. یکی از سوالاتی که برای افراد مطرح می شود این است که دلیل نام گذاری آن چیست؟ نشخوار فکری شامل فکر کردن بیش از حد به مسائلی همچون موقعیت های استرس زا، تروماتیک و … می باشد که تنها به راه حلی نمی انجامد بلکه استرس و اضطراب فرد زا نیز بیشتر می کند. به عبارتی فرد از این نشخوار های فکری استفاده می کند تا برای مدتی هم که شده از مسائل استرس زای خود دور شود. فرآیند نشخوار فکری در انسان شباهت هایی با فرآیند نشخوار در نشخوار کنندگان دارد. در واقع ساختار سیستم گوارشی آن ها به گونه ای است که محتویات معده خود را دوباره می جوند تا هضم شود. در انسان این موضوع شامل محتویات فکری می باشد که ذهن فرد را بیش از حد درگیر خود می کند. محتویات فکری نشخوار ذهنی می تواند شامل تجارب تلخ گذشته یا نگرانی هایی درباره ی آینده باشد که فرد برای رهایی از مشکلات خود به آن ها پناه می آورد.

تفاوت نشخوار فکری و وسواس فکری

در این بخش می خواهیم به یک نکته مهم و اساسی که موجب سردرگمی بسیاری از افراد می شود بپردازیم. تفاوت نشخوار فکری و وسواس فکری چیست؟ بسیاری از افراد تصور می کنند که این دو مانند هم هستند در صورتی که تفاوت هایی میان آن ها وجود دارد. اولین و مهم ترین تفاوت میان آن ها این است که نشخوار فکری جزو اختلالات روانپزشکی به حساب نمی آید، این در حالی است که وسواس فکری جزو اختلالات روانپزشکی است. برخی دیگر از تفاوت های مهم آن ها به شرح زیر است:

• نشخوار فکری می تواند به شکل ارادی یا غیر ارادی در فرد بروز پیدا کند اما وسواس فکری اختلالی است که ذهن فرد را همواره درگیر خود می کند.
• افرادی که دارای نشخوار فکری هستند عموما به سایر بیماری های روانپزشکی مانند افسردگی نیز مبتلا هستند در حالی که این موضوع درباره ی وسواس فکری صدق نمی کند.
• نشخوار فکری شامل درگیری های ذهنی در 3 زمان گذشته، حال و آینده است در حالی که وسواس فکری تنها شامل افکار مربوط به حال یا آینده است.
• محتوای فکری وسواس فکری و نشخوار فکری به طور کلی با یکدیگر متفاوت است. به این صورت که محتوای فکری نشخوار نسبت به وسواس قابل قبول تر است.

علت نشخوار فکری

در این قسمت قصد داریم علت بروز نشخوار فکری را با یکدیگر بررسی کنیم، هر چند که به طور کلی در قسمت های قبلی ریسک فاکتور های آن را بیان کردیم. خاطرات تلخ و حوادث تروماتیک مربوط به گذشته یا نگرانی ها و اضطراب های مربوط به آینده می تواند از دلایل بروز نشخوار فکری باشند. به طور کلی از دلایل مهم آن می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• اعتماد به نفس و عزت نفس پایین
• نگرانی و اضطراب بیش از حد درباره ی مسائل
• وقایع تروماتیک یا آسیب زا
• فوبیا

باز هم ذکر می کنیم که نشخوار فکری جزو اختلالات روانپزشکی به حساب نمی آید، اما می توان آن را در افرادی که دچار یکسری اختلالات هستند مشاهده کرد، برخی از این اختلالات به شرح زیر است:

اختلالات اضطرابی

افرادی که دچار اختلالات اضطرابی هستند ممکن است دارای نشخوار فکری نیز باشند. دلیل آن هم این است که اضطراب خود منشا نشخوار است و در واقع ریسک درگیر شدن را افزایش می دهد. افرادی که دچار اضطراب شدید هستند معمولا در طول روز به مسائل و نگرانی های مختلفی می پردازند

افسردگی

افرادی که دارای اختلالات افسردگی هستند معمولا از نشخوار فکری نیز رنج می برند. البته افکار مربوط به این دسته یک تفاوت مهم با دیگر افکار مربوط به نشخوار دارد و آن هم این است که مربوط به گذشته است. این افکار عموما شامل پشیمانی، حسرت و احساس پوچی است که آن ها را آزار می دهد اما راه حلی نیز برای آن پیدا نمی کنند.

اختلالات مربوط به خواب

نشخوار می تواند در افرادی که دچار اختلالات مربوط به خواب هستند نیز دیده شود. البته منظور ما از اختلالات خواب کم خوابی است. برای مثال این دسته از افراد قبل از خواب درگیر افکار مزاحم زیادی می شوند، به گونه ای که به سختی می توانند به خواب بروند. البته خود اختلالات خواب منشاء های دیگری مانند اضطراب دارد.

درمان نشخوار فکری

حال نوبت به بررسی درمان ها و اقدامات درمانی لازم برای نشخوار فکری است. ابتدا لازم است ذکر کنیم که افکار مزاحم و نگرانی و اضطراب ممکن است در هر فردی وجود داشته باشد اما شدت آن ها برای ما اهمیت دارد. در صورتی که این نگرانی ها و اضطراب ها از حد معمول فراتر رود نیاز است که منشاء آن ها بررسی شود و در صورت وجود اختلالات روانپزشکی اقدامات درمانی لازم برای آن ها در نظر گرفته شود. چه زمانی باید نسبت به وجود اختلالات روانپزشکی شک کنیم؟ در صورتی که این افکار مزاحم ابعاد مختلف زندگی شما مانند ابعاد فردی و اجتماعی را تحت تاثیر قرار دهند لازم است که نسبت به مراجعه به روانشناس اقدام کنیم. جهت درمان این مشکل لازم است که از کادر روانشناسی مجرب کمک بگیریم. از این رو می توانید از خدمات مشاوره کلینیک روانشناسی تخصصی روان آرام کمک بگیرید. مرکز روان آرام با دارا بودن کادر مجرب شما را به بهترین شکل ممکن آگاه کرده و به شما در رفع اختلال و مشکلی که دارید کمک می نماید. در زیر به برخی از درمان های لازم برای نشخوار فکری می پردازیم:

ذهن آگاهی

یکی از درمان های موثر برای کاهش اضطراب های ناشی از نشخوار های فکری ذهن آگاهی است. در ذهن آگاهی فرد می آموزد که خود را درگیر هر اتفاقی نکند و بدون قضاوت و نگرانی از آن ها عبور کند. البته این به این معنا نیست که برای آن ها اقدامی انجام ندهید اما لازم نیست خود را بابت هر اتفاقی سرزنش کنید.

نوشتن افکار مزاحم

یکی دیگر از روش های موثر برای به حداقل رساندن نشخوار های فکری نوشتن افکار مزاحم است. توصیه می شود که هر فکری مزاحمی را که به ذهنتان خطور می کند یادداشت کنید. این کار حس سبکی وصف ناپذیری به شما می دهد و باعث می شود تا حدودی از آن افکار رهایی پیدا کنید. این موضوع همچنین باعث می شود تا  از هر افکاری برای خود غول نسازند و به جای آن با آرامش نسبت به حل آن مسئله یا مشکل اقدام کنند.

توانایی حل مسئله

یادگیری توانایی حل مسئله برای هر فردی الزامی است. به افراد درگیر نشخوار فکری توصیه می شود تا به جای نگرانی و اضطراب راه حل هایی برای حل مشکل خود پیدا کنند. در صورتی که توانایی حل مسئله شما ضعیف است می توانید از اطرافیان خود مانند دوستان و آشنایان کمک بگیرید.

ریلکسیشن

روش های ریلکسیشن مانند یوگا و مدیتیشن به شما کمک می کنید تا آرامش خود را حتی در بدترین شرایط حفظ کنید. سعی کنید که یکی از این دو را در برنامه هفتگی یا روزانه خود قرار دهید تا برای مدت کوتاهی هم که شده از شر افکار مزاحم و شلوغی های روزمره رها شوید. برای چند دقیقه هم که شده از افکار مزاحم روزمره رهایی پیدا کنید و چند نفس(دم و بازدم عمیق) عمیق بکشید.

شناسایی محرک های استرس زا

یکی دیگر از روش های موثر و لازم شناسایی محرک های استرس زا و اضطراب آور است. این ریسک فاکتور ها که موجب افزایش استرس و کاهش تمرکز شما می شوند را شناسایی کنید و سعی کنید تا حد امکان از آن ها دوری کنید. این عوامل می توانند شامل ریسک فاکتور های بیرونی و عوامل محیطی باشند.

سخن پایانی

یکی از مواردی که به شما در کاهش اضطراب و استرس ناشی از نشخوار فکری کمک می کند فاجعه انگاری است. در این روش شما بدترین اتفاقی که می تواند اتفاق بیفتد را در نظر می گیرید. مسلما نتیجه افکار شما معمولا به این اتفاق ختم نمی شود پس موجب می شود تا اضطراب شما به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کند. در واقع این روش ریسک ابتلا به اختلالات اضطرابی را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد. مرکز تخصصی مشاوره روان آرام روانشناسان با تجربه ای دارد که می توانند در درمان نشخوار فکری به شما کمک کنند پس می توانید با این مرکز ارتباط بگیرید.