وسواس فکری عملی شدید

اختلال وسواس فکری عملی شدید OCD چیست؟

وسواس حالتی است که در ذهن فرد ایجاد می شود به طوری که شخص غرق در یک فکر ، ترس و نگرانی وسواسی می شود ، بطور مثال فکر میکنید دستتان نجس شده است.

ممکن است در فکرتان نفرت انگیز باشد ؛ اما بدانید که بی معنی هستند و امکان دارد با احساسات و شخصیت شما تناسبی نداشته باشد. به این گونه تفکرات و رفتار ها ، وسواس فکری عملی شدید یا OCD  می گویند. مانند اینکه فرد فکر می کند که فرش پس از شستن هنوز نجس یا آلوده است ؛ این اعمال و افکار وسواسی شامل رفتار ها و تصوراتی هستند که گرچه ممکن است آنها را بی معنا یا افراطی بخوانید ؛ اما احساس می‌کنید ناچارید آنها را به اجبار انجام دهید.

وسواس فکری عملی شدید OCD شامل رفتار ها و کار های مختلفی می باشد به طور مثال : هنگام بیرون رفتن از خانه ، بار ها قفل در را باز و بسته می‌کنید تا از قفل بودن آن اطمینان حاصل کنید. یا اینکه استحمام شما بیشتر و طولانی‌تر از افراد معمولی می باشد و یا در زمان پیاده روی در کوچه و خیابان ، روی خطوط ، پا نمی‌گذارید.

این حرکات مثال هایی از معضلی می باشد که در دنیای امروز  آن را اختلال OCD  یا (اختلال وسواس فکری-عملی) می‌نامند. وسواس فکری عملی جزو ۲۰ دلیل عمده‌ی ناتوانی‌های حاصل از بیماری در دنیا است و امکان مبتلا شدن به آن در جهان استرس زا کنونی ، برای همگان وجود دارد و احتمالا خیلی از ما ، بدون اینکه بفهمیم دچار این اختلال شده ایم.

اگر شما اتو را بعد از استفاده چندین بار چک می کنید تا ببینید سیم آن را از برق کشیده‌اید یا هنگام دور شدن از ماشین بر میگردید و دوباره آن را بررسی می کنید تا ببینید آن را قفل کرده‌اید، این یک کنش طبیعی است..

اما اگر دچار اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) باشید، افکار و رفتارهای وسواس گونه‌ی شما آنقدر گسترش می یابد که در زندگی روزمره‌ی شما اختلال ایجاد می‌کنند. شما هر عملی برای رفع این مشکل انجام می‌دهید ، ولی به نظر بی‌فایده می باشد.

نگران نباشید ، این مشکل راه چاره دارد. می‌توان با درمان و استراتژی‌هایی چون خودیاری، از شر این افکار ناخواسته و تمایلات افراطی خلاص شوید و کنترل زندگی‌تان را دوباره به دست بگیرید.

اختلال وسواس فکری عملی شدید درست به مانند سوزنی که روی یک صفحه‌ی گرامافون قدیمی گیر کرده باشد ، موجب می‌شود ذهن، روی بعضی افکار یا تمایلات ، قفل کند. برای مثال، شاید برای مطمئن بودن از بسته شدن شیر اجاق گاز یا پاکیزه بودن دست‌های‌تان ، چندین بار به سمت گاز بروید یا چند مرتبه دست‌های‌تان را بشویید.

اختلال وسواس فکری شدید شامل تصوراتی از افکار ، تصاویر یا انگیزه‌هایی غیرارادی که به صورت متعدد در ذهن شما نقش می بندد. این چیزی نیست که شما بخواهید، اما به راحتی نمی توانید از آن جلوگیری کنید. متأسفانه ، این افکار وسواس‌گونه ، اغلب ناراحت‌کننده و مزاحم هستند.

علائم وسواس فکری عملی شدید OCD

در این بخش قصد داریم به برخی از شایع ترین علائم وسواس فکری عملی شدید اشاره کنیم که آگاهی از آن ها می تواند بسیار موثر باشد لذا در صورت مشاهده هر یک از این نشانه ها بهتر است در اسرع وقت با دکتر مشاور روانشناس وسواس فکری شدید نیز صحبت نمود.

افکار 

• ترس از آلوده شدن به وسیله ی میکروب‌ها ، خاک یا مواد آلوده‌ی دیگر
• ترس از تنهایی و یا از دست دادن افراد خانواده ، دوستان و…
• افکار و تصورات واضح یا شدید جنسی
• متمرکز شدن بیش از حد روی اخلاقیات
• ترس از نداشتن وسایلی که شاید روزی به آن ها نیاز پیدا کنید
• داشتن افکار خرافی مثل توجه بیش از حد به چیزهایی که خوش‌یمن یا بدیمن خوانده می‌شوند
• نظم دادن به اشیاء و اینکه همه چیز باید سر جایش قرار گیرد

رفتار 

• بررسی متعدد و افراطی چیزهایی از قبیل قفل‌ها ، وسایل و کلیدهای برق و غیره
• تماس متعدد با اعضای خانواده ، دوستان و آشنایان برای اطمینان از صحت و سلامت آنها
• تکرار کلمات خاص و انجام کارهای بی‌معنای دیگر برای کاهش اضطراب
• صرف زمان زیادی برای نظافت و شست‌و‌شو
• حساسیت بیش از حد به نظم و ترتیب محیط پیرامون
• جمع‌آوری خرت و پرت‌هایی مثل روزنامه‌های قدیمی یا ظروف خالی غذا

علل بروز اختلال وسواس فکری شدید

دلایل متعددی می توانند سبب بروز علائم وسواس عملی شدید گردند که به برخی از مهم ترین آن ها اشاره می نماییم ولیکن باید توجه داشت این علائم باید توسط روانشناس متخصص بررسی و تایید شده و سپس با تایید و صلاحدید ایشان روند درمانی نیز طی گردد..

• ژنتیک مهم ترین عامل بروز وسواس فکری شدید
• عادت های رفتاری مکرر و شدید مثل عادت به شستن دست ها پس از دست زدن به هر شیء در مننزل و..
• تجربیات تلخ و آزار دهنده
• اختلالات بیولوژیکی
• تغییر ساختار و سبک زندگی فرضا افزایش میزان مسئولیت های فرد و..

باید توجه داشت دلایل بسیاری می توانند به مرور زمان سبب بروز علایم وسواس فکری شدید گردند که نیاز است حتما توسط دکتر روانشناس بررسی گردد.

اختلال وسواس فکری عملی شدید در صورت عدم درمان نیز شدیدتر گشته و نیاز است که به صورت تخصصی درمان گردد بنابراین بهتر است افراد با در نظر داشتن علائم وسواس فکری شدید نیز از راهنمایی های تخصصی روانشناسی مجرب بهره گیرند.

پیامدها و عوارض وسواس فکری عملی شدید

بزرگ ترین و ویژه ترین پیامدی که بیماری وسواس فکری عملی شدید در پی دارد تنهایی و گوشه گیری فرد است. اشخاصی که دارای علائم وسواس فکری یا عملی هستند ، علاوه بر اینکه خودشان را آزار می دهند ، طبق نتایج این رفتار را می‌توان به راحتی بر سایر افرادی که با آن‌ها در ارتباط هستند و به خصوص اعضای خانواده مشاهده کرد.

آنها با مشاهده نیاز پایان‌ناپذیر  فرد بیمار برای شستن مکرر دست‌ها در هر زمان ، تمیز کردن دستگیره یا شمردن کاشی‌های آشپزخانه، حمام یا مانند آن شاید دچار ناراحتی یا نفرت از او می‌شوند. این ناراحتی و نفرت معمولاً آمیخته با احساس ترحم است..

زیرا اطرافیان تا حدی درک می‌کنند که شخص نمی‌تواند برای رفع این امور بی‌معنا کاری بکند و معمولاً این ترحم بی‌جا که گاهی حتی به همکاری با بیمار آمیخته می‌شود ، سبب غرق شدن بیشتر فرد مبتلا خواهد شد.

گروه بندی افرادی که دچار اختلال وسواس فکری عملی هستند به شکل ذیل می باشد:

شستشوگرها : آنها از آلودگی می‌ترسند. به طوری که دست‌های‌شان را مکرر و پی در پی می‌شویند و اصطلاحا دارای وسواس شستشو هستند و نیاز است که حتما به درمان وسواس شستشو بپردازند.

وارسی‌کننده‌ها : به طور متعدد ، کارهایی را که بی توجهی به انجام آنها می‌تواند خطرآفرین یا آسیب‌زا باشد ، چک می‌کنند ، مواردی از قبیل قفل کردن درها یا ماشین و بستن شیر اجاق گاز.

شکاک‌ها : این افراد ترس از این دارند که اگر کاری را درست یا بی‌عیب و نقص انجام ندهند ، مجازات خواهند شد.

شمارشگر‌ها و برنامه‌ریزها : دائما به نظم و ترتیب دادن وسایل و اشیاء فکر می کنند و امکان دارد درباره‌ی اعداد ، رنگ‌ها یا ترتیب‌های خاص ، خرافاتی در ذهن داشته باشند.

ذخیره‌سازها : آن ها نیز از این می‌ترسند که چیزی را دور بیندازند ، شاید دوباره روزی به آن احتیاج پیدا کنند. آنها به طور وسواس‌گونه ای ، وسایلی را که نیاز ندارند یا استفاده نمی‌کنند ، ذخیره  یا احتکار می‌کنند.

راهکارهای درمان وسواس فکری شدید(OCD)

اصلی ترین راه درمان وسواس فکری و عملی شدید مراجعه به روانشناس می باشد اما راه های دیگری نیز وجود دارد که در صورتی که این اختلال در شما عمیق نباشد می توان از آن ها استفاده کرد.

مواجهه و جلوگیری از واکنش ، شامل مواجهه‌ی متعدد با منبع وسواس های فکری می‌شود. بعد از آن از شما درخواست می‌شود از آن رفتار وسواس‌گونه که معمولا انجام می‌دادید ، دوری کنید تا از اضطراب‌تان کم شود.

برای مثال ، اگر وسواس شما ، شستن مکرر دست‌های‌تان باشد ، درمانگر از شما می خواهد دسته‌ی درب یک توالت عمومی را لمس کنید و بعد از آن شما را از شستن دست‌هایتان منع کند. همین گونه که با اضطراب و استرس نشسته‌اید ، میل به شستن دست‌هایتان به مرور از بین می‌رود. با این روش ، شما یاد می‌گیرید برای فرار کردن از اضطراب ، نیازی به انجام الگوهای مکرر رفتاری نیست و شما می توانید کنترل وسواس فکری و عملی خود را در دست بگیرید.

پژوهش ها نشان می‌دهد که می‌توان با روش مواجهه و پیشگیری از واکنش ، دوباره به مغز یاد داد که وقوع نشانه‌های اختلال وسواس فکری عملی را برای همیشه کاهش دهد.

شناخت ‌درمانی در اختلال وسواس فکری عملی (OCD) بر افکار آزار دهنده و احساسات اغراق‌آمیز مسئولیتی که شما بر دوش خود حس می‌کنید ، متمرکز می شود. بخش بزرگی از شناخت‌درمانی برای  OCD ، روش های سالم و مؤثر واکنش به افکار وسواس‌گونه را بدون اتصال شدن به وسواس عملی ، به ما آموزش می‌دهد.

علاوه بر درمان رفتاری شناختی ، از درمان‌های زیر نیز برای اختلال وسواس فکری عملی (OCD) استفاده می‌شود:

دارو

در بعضی موارد داروهای ضد افسردگی به عنوان مواد مکمل در درمان OCD استفاده می‌شود. دارو به تنهایی در برطرف کردن نشانه‌های وسواس فکری عملی شدید ، تاثیر گذاری چندانی ندارد.

خانواده‌درمانی

از آنجا که وسواس فکری عملی شدید ، سبب ایجاد مشکلاتی در زندگی خانوادگی و روابط اجتماعی ایجاد می شود ، خانواده درمانی توصیه می‌شود. خانواده درمانی ، موجب می شود درک و شناخت این بیماری بالا برود و می‌تواند به کاهش ناسازگاری‌های درون خانواده کمک کند. همچنین می‌تواند به اعضای خانواده انگیزه بدهد و به آنها بیاموزد که چگونه به عزیزان‌شان کمک کنند.

گروه‌درمانی

گروه‌درمانی یکی دیگر از روش ها و کار ها در درمان اختلال وسواس فکری عملی است. به این گونه که افرادی که دچار این اختلال هستند از طریق گرد هم‌ آوردن افراد دیگری که مبتلا به OCD هستند ، پشتوانه و دلگرمی ایجاد می‌کند و احساس گوشه گیری این افراد را کاهش می‌دهد.

اگر شما به خاطر این بیماری احساس انزوا و ترس می کنید باید به شما بگم که شما تنها نیستید و حتی افراد مشهور و محبوب در دنیا نیز دچار این بیماری می شوند و تنها کافیست توسط دکتر روانشناس نیز درمان تخصصی صورت گیرد.

آیا راهکارهای درمان وسواس فکری عملی شدید برای همه افراد یکسان است؟

خیر از آنجایی که ممکن است نوع و میزان وسواس و همچنین زمان بروز علائم و علل بروز در هر یک از افراد با دیگری متفاوت باشد با توجه به این مساله و نیز شخصیت افراد از روش های متفاوتی جهت درمان وسواس فکری شدید نیز استفاده می گردد..دکتر روانشناس با بررسی این موارد و در نظر داشتن بهترین روش درمانی از راهکارهای درمانی متفاوتی استفاده می نماید..

جهت نتیجه بخش بودن روند درمان نیز دکتر روانشناس علائم وسواس در افراد را با دقت بسیار بررسی نموده و با توجه به میزان شدت و مدت زمان بروز و..راهکار درمانی موثری را در نظر می گیرد.

چگونه در درمان وسواس فکری عملی به خودمان کمک کنیم ؟

روش و استایل زندگی شما نقش بسزایی در چگونگی احساس شما بازی می‌کند و می‌تواند به کنترل و تنظیم اضطراب و عملکرد شما کمک کند.

به طور مثال ورزش یک روش طبیعی و بسیار مؤثر در کاهش اضطراب می باشد. با ورزش می‌توان نشانه‌های وسواس فکری عملی شدید را به وسیله‌ی تقویت سیستم عصبی کنترل کرد تا هنگام رخ دادن وسواس فکری و عملی ، به فکرتان تمرکز دوباره بدهید.

برای اینکه از بیشترین مزایای ورزش سود ببرید ، سعی کنید بیشتر روزها ، حدود ۳۰ دقیقه یا بیشتر ، تمرین‌های هوازی  مانند ایروبیک را انجام بدهید. تأثیر چند جلسه تمرین ده دقیقه‌ای می‌تواند درست به مانند یک جلسه تمرین طولانی‌ باشد ، به خصوص اگر در حین تمرینات ، تمرکز داشته باشید.

ارتباط خود را با خانواده و دوستان افزایش دهید

اختلال وسواس فکری و عملی می‌تواند آنقدر زمان را از شما بگیرد که به مرحله‌ی انزوای اجتماعی برسید. انزوای اجتماعی نشانه‌های وسواس فکری عملی را بیشتر می‌کند. وقت گذاشتن برای خانواده و دوستان بسیار کار موثری است. صحبت مداوم به صورت رو در رو با اطرافیان درباره‌ی نگرانی‌ها و تمایلات‌تان ، می‌تواند از شدت آنها کم کند.

خواب کافی داشته باشید

چرا که اضطراب و استرس نه تنها باعث بی‌خوابی می‌شود ، بلکه کمبود خواب هم میتواند موجب تشدید شدن افکار و احساسات وسواس گونه شود. وقتی به اندازه‌ی کافی بخوابید و استراحت کنید ، حفظ تعادل احساسی بسیار آسان‌تر خواهد بود. خواب کافی یک عامل کلیدی در برطرف کردن اختلالات اضطراب از قبیل OCD‌ است.

سعی کنید از ترس ها دوری کنید

دوری از حالت هایی سبب می شود افکار وسواس‌گونه‌ی شما را تحریک کند ، احتمالا کار هوشمندانه‌ای به نظر برسد ، اما هر چه بیشتر از این موقعیت‌ها دوری کنید ، برای شما ترسناک‌تر می‌شوند.

به جای دوری از آن افکار، خودتان را در برابر محرک‌های وسواس فکری عملی شدید قرار بدهید ، به بیان دیگر با ترس هایتان  رو به رو شوید سپس سعی کنید در برابر تمایلات‌ به انجام الگوهای متعدد و وسواس‌گونه‌ی رفتاری مقاومت کنید یا آنها را به زمان دیگری بیندازید.

در صورتی که این کار برای شما سخت است بهتر است از کمک های تخصصی روانشناس کمک گیرید.

اگر مقاومت ، برای شما کار بسیار سختی است ، سعی کنید زمانی را که صرف انجام الگوهای مکرر رفتاری می‌کنید ، کاهش دهید.

هر وقت که خود را در معرض محرک‌های خود قرار می‌دهید، اضطراب شما کمتر و کمتر می‌شود و می‌فهمید که بیشتر از آنچه می اندیشیدید ، کنترل دارید و استرس هایتان هم نسبت به قبل ، کمتر شده است.

شما توانایی این را دارید که با پیش‌بینی تمایلات وسواس‌گونه قبل از بروز ، از آن ها جلوگیری کنید.

برای مثال ، اگر وسواس عملی شما شامل اطمینان از قفل بودن درها ، بسته بودن پنجره‌ها یا خاموش بودن دستگاه‌ها ، یا بسته بودن شیر اجاق گاز است تلاش کنید برای بار اول که دری را قفل می‌کنید یا دستگاهی را خاموش می‌کنید ، این کار را با دقت و تمرکز بسیار انجام دهید.

پیشنهاد هایی برای مواجه با افراد دارای اختلال OCD

از انتقادات دوری کنید

فراموش نکنید رفتارهای آنها نشانه‌های وسواس فکری عملی شدید است ، نه مشکلات شخصیتی.

افراد بیمار را سرزنش نکنید و به آنها نگویید انجام الگوهای مکرر رفتاری‌شان را متوقف کنند

آنها نمی‌توانند خواسته‌ی شما را انجام دهند و فشار آوردن برای توقف این رفتارها ، فقط نشانه‌ها‌ی این اختلال  را وخیم‌تر می‌کند.

در انجام عمل های وسواس گونه رفتاری با آنها همراه نشوید

کمک به آنها در انجام این کارها سبب تقویت و تشدید نشانه‌های OCD می‌شود. از خودِ شخص حمایت کنید نه از رفتارهای آن.

بهتر است افراد جهت مشاوره و درمان اختلال وسواس فکری شدید نیز از جلسات مشاوره درمانی روانشناسی مجرب بهره گیرند به همین منظور می توان با شماره درج شده در صفحه سایت تماس حاصل نموده و در جلسات مشاوره و درمان کلینیک روانشناسی روان آرام حضور یافت.