روانشناس مشکلات رفتاری

هر کسی در طول زندگی‌اش دچار مشکلات رفتاری می‌شود و گاهی شرایط حاد است و به روانشناس مشکلات رفتاری مراجعه می‌‌کند گاهی هم به خود درکانی می‌پردازد. لازم است بیشتر درباره روانشناس مشکلات رفتاری بدانید تا در انتخاب آن هوشمندانه تر عمل کنید

اختلالات رفتاری (Behavioural disorders) یا مشکلات رفتاری ابتدا ریشه در کودکی دارند اما در بزرگسالی هم می‌توان دچار مشکلات رفتاری شد یا مشکلات قبلی را اصلاح نمود. اختلالات رفتاری کودکان معمولا زمانی برای والدین قابل شناسایی می‌شود که کودکان  رفتاری خارج از سنشان انجام دهند. شیطنت یا بازیگوشی، نافرمانی و غیره در بین کودکان رفتاری طبیعی است اما تکرار بیش از حد این رفتارها هشداری برای والدین است که باید آن را جدی بگیرند و به روانشناس مشکلات رفتاری مراجعه کنند.

ریشه مشکلات رفتاری

کودکان در حال تجربه هستند و پیش فرضی که ما از رفتارها و کارها داریم را ندارند برای مثال ما می‌دانیم که دزدی کاری بدی است پس سمت آن نمی‌رویم ولی کودک این را نمی‌داند، ما می‌دانیم که ناسزا گفتن کار ناپسندی است اما کودکان این را نمی‌دانند بلکه معنی بسیاری از ناسزاهایی که می‌گویند را هم نمی‌دانند.

اشتباه نکنید منظور این نیست که شما موظف به تربیت بچه ها نیستید؟! یا اینکه حتما رفتار عجیب و غریبی باید از کودک سر بزند تا او را نزد روانشناس مشکلات رفتاری ببرید!

منظور این است که فرصت تجربه کردن را از کودکانتان نگیرید و این تجربه را به حساب اختلالات رفتاری نگذارید. نافرمانی مخالف و رفتارهای ضداجتماعی (مانند دروغ گفتن، دزدی کوچک، مشاجرات فیزیکی یا کلامی گاه به گاه) تا حدودی مراحل رشد طبیعی در کودکان هستند و جای نگرانی برای آن نیست. کودکان در فرآیند رشدی خود، تکانه های پرخاشگرانه و ضد اجتماعی خود کنترل کرده و کم کم پیش فرضی و ذهنیتی از هر کاری پیدا می‌کنند و شروع به تشخیص درست و غلط و تصمیم گیری می‌کنند اما عده‌ی کمی از کودکان در کنترل تکانه، بلوغ و اجتماعی شدن یا به اندازه کافی موفق عمل نمی‌کنند و در نوجوانی و بزرگسالی اختلالات رفتاری را تجربه می‌کنند.

از نظر روانشناس مشکلات رفتاری دلایلی که سبب بروز مشکلات رفتاری در دوران کودکی و نوجوانی می‌شود، متنوع است. در شکل گیری مشکلات رفتاری؛ مانند عوامل بیولوژیکی، تربیتی، عوامل محیطی و همچنین ویژگی‌های خاص کودک (خلق و خو، کنترل تکانه)

عوامل بیولوژیکی: جنس مرد(اختلالات رفتاری در مردان بیشتر دیده می‌شود)، سطح کم فعالیت، خطرات دوران بارداری، پری ناتال (الکل، سیگار کشیدن)

محیط خانواده و تربیت: رفتار نامناسب و خشونت آمیز والدین، موقعیت اجتماعی پایین والدین(شرایط مالی یا شغلی سخت)، رفتار ناهماهنگ والدین، مهارت های فرزندپروری ناکافی در والدین؛

 مدرسه: حضور در مدارس خاص یا مدرسه ویژه(مدارس خاص سختگیری های بیشتر لحاظ می‌کنند)، کیفیت پایین آموزش، آب و هوای بد مدرسه، طراحی محیط مدرسه، رفتار مستبدانه پرسنل مدرسه یا سبک تدریس محدود معلمان

 ویژگی های ذهنی: کنترل ناکافی تکانه و تنظیم هیجان، ادراک اجتماعی-شناختی تحریف شده، راهبردهای ضعیف حل مسئله، همدلی ناکافی، عدم تحمل ناامیدی

سایر عوامل: گروه همسالان خشن، سوء استفاده جنسی، فشار اجتماعی، یکپارچگی اجتماعی ناکافی، نفوذ رسانه ها

افرادی که به روانشناس مشکلات رفتاری معمولا ریشه‌ی مشکلات رفتاری شان عوامل بالا تشخیص داده شده است.

علائم اختلالات رفتاری (Behavioural disorders)

متاسفانه پسرها نسبت به دخترها بیشتر در معرض مشکلات رفتاری قرار دارند. نشانه‌های اختلالات رفتاری مشخص است هم از نظر والدین و هم جامعه؛ به این صورت که جمعی از کودکان در حال بازی هستند و به یکباره کودکی در بینشان تمام وسایل بازی را بهم می‌ریزد و شروع به پرخاشگری می‌کند. البته همانطور که بالاتر هم عنوان شد  از نظر روانشناس مشکلات رفتاری، همیشه این برخوردها نشانه مشکلات رفتاری نیستند و تکرار و استمرار این گونه رفتارها است که می‌تواند نشانه اختلالات رفتاری باشد. علائم و نشانه‌های اختلالات رفتاری در افراد مختلف متفاوت است و در ادامه بر آن‌ها پرداخته خواهد شد:

• فحاشی
• پرخاشگری
• رفتار بی‌رحمانه نسبت به اطرافیان و حیوانات و طبیعت
• کم طاقتی در مقابل ناکامی
• تحریک پذیری در مقابل شرایط و رفتار آدم‌ها
• دروغگویی و داستان سازی
• رفتارهای پرخطر و بی پروا (مانند روابط جنسی، نقض قانون)
• سوء مصرف مواد
• فوران خشم
• مشکل در بیان یا احساس همدردی

پرخاشگری، رفتارهای قلدر مدارانه، زد و خورد، رفتارهای بی‌رحمانه نسبت به حیوانات و اطرافیان و… از علائم مشکلات رفتاری پسران هستند همچنین دختران هم می‌توانند این دست رفتارها را از خودشان بروز دهند ولی مشکلات رفتاری بیشتر به صورت دروغ، مصرف مواد مخدر و یا حتی فحشا و تن فروشی در دختران خود را نشان می‌دهد.

خوشبختانه برخی معلمان با دیدن این رفتارها در دانش‌آموزان از والدین‌شان می‌خواهد که آن‌ها پیش روانشناس مشکلات رفتاری ببرند

اختلال رفتاری و اختلال روانی فاصله‌ی چندانی از هم ندارند و اگر بخواهیم دیدی پلکانی به آن داشته باشیم اختلال رفتاری در پله اول است که در صورت عدم پیگیری و درمان به پله‌ی دوم که اختلال روانی است خواهد رفت. پس طبیعی است که در بین علائم این دو وجه اشتراکاتی وجود داشته باشد. در ادامه به برخی علائم اختلال رفتاری اشاره خواهد شد که می‌توانند نشانه اختلال رفتاری نیز باشند:

• اختلالات نقص توجه یا همان ییش فعالی
• اختلالات اضطراب و استرس
• اختلالات یادگیری
• اختلالات ارتباطی
• اختلالات خلق و خو
• اعتیاد به مواد مخدر و سوء مصرف مواد

درمان مشکلات رفتاری

درمان مشکلات رفتاری هر قدر در سنین پایین‌تر انجام شود بهتر است. وقتی شخصیت کودک در حال شکل گیری است انعطاف پذیری بیشتری نسب به تغییرات دارد از این رو زودتر و بهتر نتیجه‌ی مطلوب میسر خواهد شد. کودکانی که دچار مشکلات رفتاری هستند خود هم از این موضوع رنج می‌برند و همین سبب اشتیاقشان به تغییر و اصلاح خواهد شد.

درمان مشکلات رفتاری توسط روانشناس مشکلات رفتاری به دو صورت انجام می‌شود:

در روش اول خود فرد مورد مشاوره قرار می‌گیرد، در روش دوم والدین فرد مورد آموزش قرار می‌گیرند که این می‌تواند هم بعد از فرزندآوری باشد و هم قبل آن جهت پیشگیری.

مشاوره مشکلات رفتاری

وقتی به روانشناس مشکلات رفتاری مراجعه می‌کنید بعد از بررسی رفتارها دوره‌ی درمانی را برای شما تعریف می‌کند که پیگیری این دوره از اهمیت بالایی برخوردار است. طبق تحقیقات و مطالعاتی که در آمریکا صورت گرفته دارودرمانی و روان درمانی در کنار هم تاثیر بیشتری در درمان مشکلات رفتاری دارند. البته که نه مشاور و نه روانشناس دارویی به شما تجویز نخواهد کرد و در صورت نیاز شما به به یک روانپزشک ارجاع داده می‌شوید تا مورد دارو درمانی قرار بگیرید.

پزشکان مرکز روانشناسی و روانپزشکی روان آرام آماده ارائه خدمات به شما در زمینه روانشناس مشکلات رفتاری هستند می‌توانید به راحتی برای رزرو وقت به صورت آنلاین و تلفنی اقدام کنید

آموزش والدین برای درمان مشکلات رفتاری

در این دوره آموزشی به والدین آموز خواهند داد که چگونه با کودک رفتار کنند و راهکارهایی برای شیوه درست برقراری ارتباط و کنترل آن‌ها داده می‌شود. کودکان احتیا به عشق و مراقبت و توجه دارند و تربیتی که برای فرزندان لحاظ می‌کنید باید در کنار هدایت او به مسیر درست همراه با عشق و محبت باشد. تربیت سختگیرانه یا همراه با خشونت نه تنها کمکی به فرزن شما نخواهد کرد بلکه او را در معرض دچار شدن به مشکلات رفتاری قرار خواهد داد.

آموزش خانواده

همیشه روانشناس مشکلات رفتاری با کودک رو به رو نیست و گاهی با رویکرد آموزش خانواده به کل اعضای خانواده آموزش خواهند داد که چطور با کودک برخورد کرده و در صورت نیاز با چه روش‌ها و رفتارهایی او را کنترل کنند.

روش درمانی شناختی رفتاری (CBT)

در این نوع روان درمانی که توسط روانشناس مشکلات رفتاری انجام می‌شود؛ به افراد کمک می کنند الگوهای فکری مخرب یا مزاحم را که تأثیر منفی بر رفتار و احساسات دارند، شناسایی و تغییر دهند. تمرکز درمان شناختی رفتاری بر تغییر افکار منفی خودکار که مستعد افزایش یا وخیم تر کردن مشکلات عاطفی، افسردگی و اضطراب هستند.

آموزش اجتماعی به کودکان

هدف از آموزش اجتماعی به کودکان، یاد دادن شیوه‌ها و مهارت‌های برقراری ارتباط با دیگران است. این نوع آموزش معمولا مکمل است و در کنار روان درمانی به کودک صورت می‌گیرد.

کنترل خشم

خشم احساسی طبیعی است که در هر شخصی اتفاق می‌افتد و مواردی که در این کلاس توسط روانشناس مشکلات رفتاری آموزش داده می‌شود مهارت‌های کنترل خشم هستند تا کودکان یاد بگیرند به جای پرخاشگری و خشونت، شرایط را پذیرفته و با آن سازگاری کنند و خشمشان را به شیوه‌ای درست بروز دهند.

حمایت تخصصی

متاسفانه مسئله حمایت بسیار کم در خانواده‌های ایرانی اتفاق می‌افتد و اگر هم اتفاق بیفتد بیشتر به صورت افراطی است که این هم کودک را دچار مشکل خواهد کرد. والدین در این کلاس آموزش میبینند که به در صورت ضعف کودک در یک مسئله یا انجام کار از او حمایت کنند تا آنچه در توانش دارد را انجام دهد نه اینکه با مقایسه و تخریب کودک سبب سرخوردگی و دلسردی ‌اش ار انجام کار شوند

تشویق

کودکان ممکن است زود از انجام یا ادامه دادن برخی کارها خسته و دلسرد شوند. در اینجا والدین هستند که باید کودکان را به روش های درستی تشویق کنند. تشویق هم شیوه های خاص خودش را دارد و گاهی تشویق اشتباه سبب متوقع شدن کودک می‌شود، در واقع آن را وظیفه تلقی می‌کند.

برای مثال هر بار که کودکتان مشق هایش را می نویسد به او جایزه میدهید. این کار اشتباه است و کودک بعد از مدتی حس میکند انجام تکالیفش لطفی است بر گردن شما و شما هم موظفید به او جایزه بدهید.

دارو درمانی

دارودرمانی هم یک روش درمانی است اما توسط روانشناس مشکلات رفتاری انجام نمی‌شود و باید به روانپزشک مراجعه کنید. در این روش درمانی برای کنترل کوتاه مدت رفتارهای تکانشی در کودکان از دارو استفاده می‌کنند.