روانشناس متخصص وسواس

اگر برایتان سوال است که روانشناس متخصص وسواس به درمان چه کسانی می‌پردازد مقاله زیر را بخوانید.

وسواس چیست؟

در ابتدا و قبل از آشنایی با روانشناس متخصص وسواس لازم است به تعریفی از وسواسی پرداخته شود.در واقع وسواس فشاری فکری می‌باشد که فرد را مجبور به انجام عملی غیر منطقی میکند که گاهی خود از آن آگاه است و گاهی نیست. رفتار وسواس گونه برای فرد وسواس نیز آزار دهنده است اما او توانایی کنار گذاشتنش را ندارد. وسواس میتواند هر چیزی که انسان با علاقه به تکرار و افراط در آن می‌پردازد یا کاری که توان مقاومت در برابر امتناع انجام ندادن آن را ندارد مانند حرکتی تکراری، یک تصور یا فکر مضر. در شرایط وسواسی تعادل زندگی برهم خواهد خورد و این هم شامل زندگی خود فرد و هم اطرافیانش می‌شود.

پزشکان و متخصصان معتقدند که ، وسواس را می‌توان یک نوع غریزه ی ناخودآگاه به حساب آورد  که عقیده، فکر، یا احساس اشتباهی فرد را تسخیر کرده و اراده و اختیار فرد را دچار چالش می‌کند. این بدین معناست که فرد وسواس بدون اراده ی خودش رفتاری را انجام داده که به بیهودگی و افراطی بودن و وسواسی بودنش آگاه است اما توان مقاومت برای انجام ندادن آن را ندارد.

دلیلی منطقی و قطعی  برای عاملیت وسواس تشخیص داده نشده است اما یک سری موارد هستند که سبب تشدید وسواس در انسان‌ها می‌شوند. مثل استرس و اضطراب. متاسفانه وسواس در خانم ها بیشتر از آقایان به چشم میخورد؛ داشتن والدین خواهر و برادر دارای اختلال وسواس یا تفاوت فیزیولوژیکی در ساختار مغز فرد،استرس یا اضطراب و تیک های عصبی و یا تجربه ی اتفاقات تلخ در کودکی و یا داشتن تجربه تجاوز در کودکی نیز همانند اضطراب سبب افزایش و شدت وسواس خواهد شد.

جالب است بدانید که بین افسردگی و وسواس رابطه ای دو سویه دارند یعنی فرد افسرده مستعد وسواسی شدن و فرد وسواس مستعد افسرده شدن است. البته که بسیاری دیگر از اتفاقات تلخ زندگی که همان عوامل خارجی هستند میتوانند در به وجود آمدن وسواس نقش داشته باشند مانند:

عدم داشتن اعتماد به نفس،طرز تفکر ،کم رویی می توانند باعث ایجاد وسواس در فرد شوند.

روانشناس متخصص وسواس چه خدماتی به بیمار ارائه می‌دهد؟

روش های درمانی متفاوتی برای درمان وسواس وجود دارد که بسته به شدت و نوع آن و شخصیت فرد توسط روانشناس متخصص وسواس انتخاب می‌شود. در ادامه به بررسی این روش ها پرداخته خواهد شد:

درمان با رویکرد شناختی رفتاری

در رویکرد درمانی، درمان شناختی رفتاری (CBT) افراد یاد می‌گیرند که چگونه الگوهای فکری مخرب یا مزاحم را که تأثیر منفی بر رفتار و احساسات دارند، شناسایی کرده و تغییر دهند. در طی این روش درمانی مکالمات موثری بین درمانگر و فرد وسواس شکل می‌گیرد تا درمانگر افکار و احساسات فرد را به دقت بررسی کرده و  در ادامه بعد از شناسایی عادت‌های منفی فرد مبتلا به وسواس، اقدامات درمانی لازم برای رهایی فرد از این مشکلات را در نظر بگیرد.

دارو درمانی برای درمان وسواس

علاوه بر روش‌های روان درمانی، داروهایی نیز برای درمان وسواس وجود دارند اما برای دارو درمانی لازم است که به روانپزشک مراجعه کنید. داروهایی که در زمینه وسواس وجود دارند شامل دو دسته زیر می‌شوند:

• تسهیل کننده جذب سروتونین
• ضد افسردگی

از نام دسته ی اول داروها مشخص است که سبب جذب بیشتر این ماده طبیعی در مغز می‌شوند.

داروهایی که برای درمان وسواس به کار گرفته می‌شوند می‌توانن کلومیپرامین، فلوکستین، فلووکسامین، پاروکستین یا سرترالین باشند البته که داروهای دیگری با دوز های متفاوت وجود دارند که بسته به نوع وسواس و دوز آن تجویز می‌شود.

روش الکتروشوک درمانی

آشنا ترین و فراگیرترین روش های درمانی برای درمان وسواس درمان شناختی رفتاری و دارویی است که همیشه اولویت روانشناسان و روانپزشکان است اما در موارد ممکن است این دو روش درمانی پاسخگوی شدت و نوع وسواس بیمار نباشد از این جهت به سراغ روش‌های درمانی  پیشرفته‌تر و سخت‌تری می‌روند. الکتروشوک درمانی از جمله این روش های درمانی است.

مکانیزم الکتروشوک درمانی بدین شکل است که  از الکترودهایی استفاده می‌شود که به سر افراد متصل شده و به کمک این الکترودها، شوک الکتریکی به مغز وارد خواهد شد. نتیجه‌ی دادن شوک های کنترل شده به مغز تشنج هایی محدود است که عملکرد مغز را بهبود می‌بخشند.

تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال

نام این روش درمانی به احتمالی زیاد برایتان غریبه است پس لازم است بدانید که روش درمانی تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال با استفاده از یک دستگاه مغناطیسی که روی سر قرار می‌گیردانجام می‌شود. این دستگاه تکانه‌های الکتریکی را به مغز وارد کرده و این تکانه‌ها سبب ترشح  مواد شیمیایی در مغز می شوند که این ترشحات خلق و خو فرد را بهبود می‌بخشند.

خودیاری برای درمان وسواس

درست است که انتخاب بهترین روانشناس یا روانپزشک برای درمان وسواس اهمیت دارد اما پیش گرفتن دوره درمانی و همکاری و پیگیری فرد مراجعه کننده اهمیت بیشتری خواهد داشت. اگر بیمار در این مسیر سستی یا کم کاری کند قطعا از دوره درمانی نتیجه مطلوبی نخواهد گرفت. در ادامه به کارهایی که تحت عنوان خودیاری بیمار باید انجام دهد تا دوره درمانی به نتیجه برسد اشاره خواهد شد:

• نرفندها و مهارت‌هایی که  درمان‌گر مبرایتان مشخص کرده را، باید به طور مداوم و منظم تمرین کنید.
• مصرف داروهای وسواس را طبق تجویز و توصیه پزشک انجام دهید.
• برای رفتارهای مقابله‌ای در زمان هجوم افکار منفی وسواس از قبل تمرین و برنامه‌ریزی داشته باشید.
• علاوه بر مطالبی که پزشک یا روانشناس برای شما مطرح میکند خود نیز مطالعاتی درباره وسواس داشته باشید
• درمان گروهی و همدلی با سایر بیماران وسواسی برای شما روحیه بخش و کارساز خواهد بود.
• برای زندگی روزمره برنامه‌ریزی کنید و حتما به آن متعهد باشید.

تشخیص زمان مراجعه به پزشک برای درمان وسواس

نوع خفیفی از وسواس را هر کسی ممکن است تجربه کند و معمولا این نوع وسواس های خفیف احتیاجی به مراجعه به روانشناس متخصص وسواس ندارند برای مثال فردی بعد از قفل کردن درب خانه، شک می‌کند که آیا درب را قفل کرده است یا نه. به همین دلیل مجدد باز می‌گردد تا قفل درب را چک کند. یا مثلا هنگام قفل کردن درب ماشین چند بار این کار را تکرار می‌کند.

بروز این نوع رفتارها ممکن است در بسیاری از ما  طبیعی است؛ آنچه تحت عنوان وسواس از سوی روانشناس متخصص وسواس شناخته می‌شود،نوعی اختلال روانی است و طبیعتا فراتر از رفتارهای پیش پا افتاده است.

وسواس بخش یا ساعات زیادی از زندگی روزمره فرد تحت تأثیر قرار خواهد داد و او را از باقی مردم متمایز خواهد کرد. در چنین شرایطی است که افراد باید برای درمان وسواس دست به کار می‌ شوند و به روانشناس مراجعه می‌کنند.

انواع وسواس جهت مراجعه به روانشناس متخصص وسواس

• وسواس فکری
• وسواس فکری عملی

وسواس فکر

اینکه شخصی خارج از اراده‌اش افکار مزاحمی در سرش بچرخد و توان دوری و امتناع از آن‌ها را نداشته باشد وسواس فکری نامیده می‌شود.

دچار شدن به وسواس فکری عوارضی همچون مختل شدن زندگی روزمره یا نرسیدن به اهداف و … می‌تواند باشد.

به عنوان مثال وسواس فکری درباره سلامت بدن به این شکل خودش را نشان می‌دهد که فرد همیشه در فکر سلامت بدن و ارتقای آن است همچنین در وضعیت سلامت خود نیز به پزشک مراجعه می‌کند و تقاضای دارو دارد

کسانی که وسواس فکری دارند اتفاقی که در واقعیت تمام شده است برای آنها در ذهن و مغزشان همچنان ادامه و دارد آن ها را با خود درگیر می‌کند مثل وقت‌هایی که با یک نفر دعوا میکنید و بعد از دعوا آن را بارها در ذهنتان بازسازی میکنید و گاهی جواب جدیدی می‌دهید یا بحث را در ذهنتان تا جایی ادامه می‌دهید که خود درآن پیروز شوید

وسواس فکری همیشه به یک شکل خود را نشان نمی‌دهد و در انسان های مختلف با اشکال مختلفی بروز پیدا میکند. در برخی افراد وسواس فکری درباره عقاید و باورهایشان است. مثلا ذهنشان درگیر خوبی و بدی ، وجود داشتن خداوند، قبول کردن یا رها کردن مذهب می‌شود.

تصور مداوم اتفاقات بد یا مرگ عزیزان، مرتب صلوات فرستادن در ذهن خود و یا تکرار کردن حرف یا سخنی مدام در ذهن خود از جمله رفتارهای وسواسی هستند.

وسواس فکری عملی

وسواس فکری در ذهن انسان اتفاق می‌افتد و بالاتر هم با آن آشنا شدیم ولی آنچه اهمیت دارد این است که اعمال ما نیز از ذهن سرچشمه می‌گیرد پس ممکن است درباره برخی انسان ها ، وسواس به صورت وسواس فکری عملی بروز پیدا کند. وسواس فکری عملی می‌تواند شدید یا خفیف باشد.شاید شما هم افرادی دار دیده باشید که وسواس شست و شو دارند یا افرادی را مدت زمان طولانی در حمام می‌مانند.

در هر دو نوع افراد احتیاج به مراجعه به روانشناس متخصص وسواس دارند تا مورد درمان قرار گیرند. در ادامه بیشتر به درمان و پروسه درمان وسواس پرداخته خواهد شد.