درمان توهم [هالوسینیشن] + دلایل و راهکار درمانی

توهم چیست؟

توهم یا هالوسینیشن، دسته‌ ای از تجربه های حسی است که واقعی به نظر می رسد؛ اما توسط ذهن شما ایجاد می شود. توهم ها می توانند روی هر پنج حس شما تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، ممکن است صدایی را بشنوید که هیچ کس دیگری در اتاق نمی تواند آن را بشنود یا تصویری را که واقعی نیست، ببینید. این علائم ممکن است به دلیل بیماری های روانی، عوارض جانبی داروها یا بیماری های جسمی مانند صرع یا اختلال در مصرف الکل ایجاد شود. همه انواع توهم با توجه به دلایل ایجاد آن، نیاز به درمان توهم دارند.

انواع هالوسینیشن

توهم ممکن است بر روی بینایی، حس بویایی، چشایی، شنوایی یا احساس بدن تأثیر بگذارد.

شنیدن چیزها (توهمات شنوایی)

ممکن است احساس کنید که صداها از درون یا خارج ذهن شما می آیند. ممکن است صداهایی را که با یکدیگر صحبت می کنند، بشنوید یا احساس کنید که به شما می گویند کاری انجام دهید. علل می تواند شامل موارد زیر باشد:

• روانگسیختگی
• اختلال دو قطبی
• روان پریشی
• اختلال شخصیت مرزی
• اختلال استرس پس از سانحه
• از دست دادن شنوایی
• اختلالات خواب
• ضایعات مغزی
• استفاده مواد مخدر

دیدن چیزها (توهمات بصری)

به عنوان مثال، شما ممکن است:

• مواردی که دیگران نمی بینند را ببینید، مانند حرکت حشره روی بدنتان.
• اشیای اشتباه را ببینید یا چیزهایی را ببینید که به طور معمول در حال حرکت نیستند.

یک نوع تشنج نادر به نام “پس سری” ممکن است باعث شود شما لکه ها یا اشکال با رنگ روشن را ببینید. دلایل دیگر عبارتند از:

• تحریک در قشر بینایی، بخشی از مغز شما که به شما در دیدن کمک می کند.
• آسیب به بافت مغز
• روانگسیختگی
• اختلال اسکیزوافکتیو
• افسردگی
• اختلال دو قطبی
• هذیان (از عفونت ها، مصرف و ترک مواد مخدر، یا مشکلات بدن و مغز)
• زوال عقل
• بیماری پارکینسون
• تشنج
• میگرن
• ضایعات و تومورهای مغزی
• اختلالات خواب
• داروهایی که شما را دچار توهم می کند.
• مشکلات متابولیسم

بوییدن چیزها (توهمات بویایی)

ممکن است فکر کنید این بو از چیزی در اطراف شما می آید یا از بدن خودتان می آید. علل می تواند شامل موارد زیر باشد:

• آسیب سر
• تشنج لوب گیجگاهی
• سینوس های ملتهب
• تومورهای مغزی
• بیماری پارکینسون

توهمات چشایی

ممکن است احساس کنید چیزی که می خورید یا می نوشید طعم عجیبی دارد. علل می تواند شامل موارد زیر باشد:

• بیماری لوب گیجگاهی
• ضایعات مغزی
• بیماری های سینوسی
• صرع

توهم لمسی

در هالوسینیشن لمسی، ممکن است فکر کنید چیزی شما را قلقلک می دهد یا ممکن است احساس کنید حشرات روی پوست یا زیر پوست شما می خزند. علل عبارتند از:

• روانگسیختگی
• اختلال اسکیزوافکتیو
• داروهایی که شما را دچار توهم می کند.
• هذیان ترمنز
• الکل
• بیماری آلزایمر
• زوال عقل بدن لوئی
• بیماری پارکینسون

علائم توهم

توهم می تواند بسته به نوع، علائم مختلفی داشته باشد، از جمله:

• احساس در بدن (مانند احساس خزیدن روی پوست یا حرکت)
• شنیدن صداها (مانند موسیقی، قدم ها یا صدای در و در)
• شنیدن صداها (می تواند شامل صداهای مثبت یا منفی باشد، مانند صدایی که به شما دستور می دهد به خود یا دیگران آسیب برسانید)
• دیدن اشیا، موجودات یا الگوها یا چراغ ها
• بوییدن بو (می تواند دلپذیر یا بد باشد و در یک یا هر دو سوراخ بینی باشد)
• چشیدن چیزی (اغلب طعم فلزی)

عوامل ایجاد هالوسینیشن

۱. شرایط بهداشت روانی

بیماری های روانی از جمله مهمترین دلایل هالوسینیشن است. اسکیزوفرنی، زوال عقل و هذیان چند نمونه است.

۲.مصرف مواد

مصرف مواد یکی دیگر از علل نسبتاً شایع توهم است. بعضی از افراد پس از نوشیدن بیش از حد الکل یا مصرف مواد مخدر مانند کوکائین چیزهایی را که در آن نیست، می بینند یا می شنوند. داروهای توهم زا مانند LSD و PCP نیز می توانند باعث توهم شوند.

۳.کمبود خواب

کم خوابیدن همچنین می تواند منجر به توهم شود. اگر چندین روز نخوابید یا در مدت طولانی خواب کافی ندارید، ممکن است مستعد توهم باشید. همچنین ممکن است توهمات را درست قبل از خواب یا قبل از بیدار شدن از خواب، معروف به توهم هیپنوتیزم، تجربه کنید.

۴.داروها

داروهای خاصی که برای شرایط روحی و جسمی مصرف می شوند نیز می توانند باعث توهم شوند. بیماری پارکینسون، افسردگی، روان پریشی و داروهای صرع ممکن است گاهی علائم توهم را تحریک کنند.

۵.شرایط دیگر

سایر شرایط نیز می تواند باعث توهم شود. این شرایط شامل موارد زیر است:

• تب بالا، به ویژه در کودکان و افراد مسن
• میگرن
• انزوای اجتماعی، به ویژه در بزرگسالان مسن
• تشنج
• ناشنوایی، نابینایی یا مشکلات بینایی
• صرع
• بیماری هایی مانند ایدز، سرطان مغز، یا نارسایی کلیه و کبد

تشخیص و درمان توهم

اگر احساس می کنید که دچار هالوسینیشن هستید و نیاز به درمان توهم دارید، بهترین کار این است که فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. پزشک از علائم شما سوال و سپس معاینه فیزیکی می کند. آزمایشات اضافی ممکن است شامل آزمایش خون یا ادرار و شاید اسکن مغز باشد.

درمان توهم

پزشک معالج شما می تواند بهترین روش درمانی را برای شما پیشنهاد کند، درصورتی که متوجه علت توهمات شما شود. روش های درمان توهم بدین صورت است:

۱.داروها

درمان توهم شما کاملاً به علت اصلی آن بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر به دلیل ترک شدید الکل دچار توهم می شوید، ممکن است پزشک دارویی برای آرامش سیستم عصبی شما تجویز کند. با این حال، اگر توهم ناشی از بیماری پارکینسون در فرد مبتلا به زوال عقل باشد، ممکن است همین نوع دارو مفید نباشد و از داروهای دیگر استفاده شود. تشخیص دقیق برای درمان توهم، بسیار مهم است. داروها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• دارو برای اسکیزوفرنی یا زوال عقل مانند بیماری آلزایمر
• داروهای ضد اسیر برای درمان صرع
• درمان دژنراسیون ماکولا، گلوکومو آب مروارید
• جراحی یا پرتودرمانیبرای درمان تومورها
• داروهایی به نام تریپتان، مسدود کننده های بتا یا ضد تشنج برای افراد مبتلا به میگرن

۲.مشاوره

مشاوره نیز ممکن است بخشی از برنامه درمانی شما باشد. این امر به ویژه اگر علت اصلی توهمات شما یک وضعیت بهداشت روانی باشد، بسیار درست است. کمک گرفتن از مشاوره فردی می تواند به شما کمک کند درک بهتری از آن چه برای شما اتفاق می افتد، داشته باشید. یک مشاور همچنین می تواند به شما کمک کند تا استراتژی های مقابله ای را یاد بگیرید، به ویژه برای مواردی که احساس ترس یا پارانوئید می کنید.

۳.خودیاری

راهکارهای خودیاری زیر می تواند به بیماران کمک کند تا با توهمات  به خصوص توهم شنوایی بهتر کنار بیایند:

• ورزش
• آواز خواندن
• بی توجهی به صداها
• گوش دادن به موسیقی
• خواندن
• صحبت با دیگران

روند درمان توهم در طولانی مدت

درمان توهم و بهبودی هالوسینیشن بستگی به علت آن دارد. اگر به اندازه کافی نمی خوابید یا زیاد می نوشید، این رفتارها قابل تنظیم است.اگر بیماری شما ناشی از یک بیماری روانی است، مانند اسکیزوفرنی، مصرف داروهای مناسب می تواند توهمات شما را به میزان قابل توجهی بهبود بخشد. با مراجعه فوری به پزشک و پیروی از یک برنامه درمانی، احتمالاً در بلند مدت نتیجه مثبتی خواهید داشت.