درمان اختلال شخصیت وابسته

اختلال سخصیت وابسته یکی از 10 نوع اختلال شخصیت است که معمولا در دوران کودکی یا تا سن 29 سالگی آغاز می‌شود. اختلال شخصیت وابسته(Dependent Personality Disorder) در روانشناسی به صورت مخفف DPD شناخته می‌شود.

اختلال شخصیت وابسته اشاره به ویژگی اشخاصی دارد که در مراقبت از خود، احساس تسلیم یا ناتوانی، درماندگی می کنند. به صورتی که حتی در ساده‌ترین تصمیم‌گیری‌ها دچار مشکل می شوند.

افراد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته  همواره به دنبال فردی هستند که با تکیه بر او، اعتماد به نفس و توانایی خود را بالا ببرند.بنابراین ممکن است سیریش یا نیازمند خطاب شوند. گفته می شود که زنان بیشتر از مردان به آن مبتلا می گردند.

دلایل بروز اختلال شخصیت وابسته

متاسفانه هنوز نتوانسته‌اند علات قطع برای بروز اختلال شخصیت وابسته پیدا کنند اما می‌توان گفت عواملی از جمله ژنتیک، شرایط محیطی و فرآیند رشد  در کنار یکدیگر، به ایجاد این اختلال کمک می‌کنند.

بر این اساس، محققان معتقدند که اختلال شخصیت وابسته(DPD) در افرادی که تجربیات زندگی خاصی دارند، بیشتر اتفاق می‌افتد. از جمله این تجربیات می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تروما و اتفاقات تلخ کودکی:

تجربه کودک آزاری( آزار اذیت فیزیکی و کلامی و یا جنسی) یا رها شدن توسط خانواده همچنین بیماری‌های سخت و مهلک و درنهایت کسانی که تجربه مرگ پدر، مادر و یا عزیزی را درکودکی داشته‌اند در بزرگسالی بیشتر احتمال دارد به اختلال شخصیت وابسته دچار شوند.

• سابقه ژنتیکی(خانوادگی):

مبتلا بودن یکی از اعضا خانواده به اختلال شخصیت وابسته، احتمال مبتلا شدن باقی اعضا خانواده را نیز بالا می‌برد.

• نحوه تربیت خانوادگی:
• شیوه تربیت سختگیرانه به دلیل عدم توانایی تخدی از دستورات و در واقع “نه” گفتن می‌تواند انسان را مستعد ابتلا به اختلال شخصیت وابسته گرداند.

نشانه‌های اختلال شخصیت وابسته چیست؟

در روانشناسی، هر اختلال، زمانی می تواند به عنوان اختلال شخصیت طبقه بندی شود که در یکی از سه گروه A  و  Bو C قرار گیرد.

• گروه A ، شامل رفتارهای عجیب و غریب یا غیر عادی است.
• گروه B، رفتارهیای عاطفی یا نامنظم را در بر می گیرد
• گروه C رفتارهای مضطرب و عصبی را شامل می شود.

در این میان اختلال شخصیت وابسته، در گروه C قرار دارد.

رایج‌ترین نشانه‌های اختلال شخصیت وابسته به شرح زیر است:

1. معمولا به عنوان افراد ساده لوح شناخته مش‌شوند.
2. رفتار مطیعانه نسبت به دیگران
3. به تایید دیگران نیاز دارند
4. چالش در تصمیم گیری و عملی کردن آن به تنهایی
5. به شخصی خاص اتکا می‌کنند و در جزئی ترین امورشان هم از او راهنمایی می‌خواهند.
6. “نه” شنیدن بسیار در روحیه‌شان تاثیر بدی می‌گذارد.
7. در روابطشان ترس از رها شدن دارند

بهترین روش درمان اختلال شخصیت وابسته

اختلال شخصیت وابسته می‌تواند موجب اختلال در زندگی شود همچنین خطر ابتلا به بیماری‌هایی مثل اضطراب و افسردگی شدید را نیز بالا ببرد، پس افراد دچار به اختلالی شخصیت وابسته باید به دنبال درمان باشند.

بالا بردن استقلال فردی، به چالش کشیدن افکار منفی فرد از محویرت‌های جلسات روان درمانی اختلال شخصیت وابسته است. درمانگر در تلاش است تا توانایی‌های فرد را در تصمیم گیری به تنهایی و عملی کردنشان بالا ببرد تا برای تصمیم گیری خود را نیازمند دیگران نبیند.

دوره درمان اختلال شخصیت وابسته طولانی مدت است و لازم است برای طی کردن این دوره صبوری پیش بگیرید. ابتدا رواندرمانگر باید افکار و رفتار بیمار را بررسی کرده و ریشه ایجاد بیماری اختلال شخصیت وابسه را در بیمار کشف کند، سپس به درمان آن بپردازد.

نکته مهم!

مرزبندی نقش بیمار و درمانگر باید به خوبی مشخص باشد تا وابستگی منفعلانه‌ی حاصل از اختلال شخصیت وابسته در اینجا هم روند درمان را دچار مشکل نکند.

هدف درمانگر بالابردن استقلال فردی و تصقویت قدرت تصمیم گیری است، پس نباید روند درمان باعث شود بیمار خود را وابسته رواندرمانگر ببیند و احساس ناتوانی در مراقبت از خود را داشته باشد.

ازدواج با شخصیت وابسته

همانطور که گفته شد شخصیت‌های وابسته آماده پذیرفتن هر نوع سوءرفتار از جانب دیگران هستند و چنانچه همسر فرد مبتلا، شخصی سلطه‌جو باشد، احتمال دارد  سوءاستفاده‌های جسمی از او را پیش بگیرد.

در صورت سلطه‌گر بودن والدین خود بیمار، ممکن است به‌طور ناخواسته این رفتار را در همسر فرزند خود تقویت کنند.

اما حتی اگر همسر بیمار، فرد ظالمی نباشد، باز هم رابطه به‌خاطر وابستگی بیش از حد فرد مبتلا و عدم مسئولیت‌پذیری او دچار مشکلات عدیده خواهد شد.

نحوه برخورد صحیح با افراد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته

نکته‌ی مهم برای برقراری ارتباط یا کمک به افراد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته این است که آن‌ها از وجود این اختلال در خودشان بی‌خبرند. شما هستید که باید با بررسی ویژگی‌هایی که بالاتر به آن‌ها اشاره اگر حداقل 5 مورد از آن‌ها را در فرد مورد نظر مشاهده کردید می‌توان گفت اون مبتلا به اختلال شخصیت وابسته است.

تفاوت اختلال شخصیت وابسته با اختلال شخصیت مرزی چیست؟

اختلال شخصیت وابسته نوعی اختلال روانی است که شخص برای رفع نیاز‌های خود به دیگران وابسته است. ویژگی اصلی فرد مبتلا به این اختلالشخصیت وابسته، الگوی رفتاری تکرار شونده در تمامی ابعاد زندگی و غیرقابل انعطاف بودن است.

اختلال شخصیت مرزی نیز به معنای داشتن روان‌پریشی است؛ که فرد بیمار در آن  دارای ناپایداری در حالت عاطفی، خلق و خوی خود است.

اختلال شخصیت وابسته علائم مشترکی با اختلال شخصیت مرزی دارد و برای تشخیص و تفکیک  این دو از یکدیگر نیازمند مراجعه به متخصص و بررسی دقیق است. علم روانپزشکی و روانشناسی، اختلالات روانی را به دسته‌های مختلفی تقسیم کرده است و در بعضی موارد علائم اختلال‌ها می‌توانند به یکدیگر بسیار شبیه باشند. شباهت انواع اختلالات با یکدیگر، تشخیص بیماری‌های روانی را برای  مردم عام دشوار می‌کند و فرآیند تشخیص و درمان باید غالبا زیر نظر فرد متخصص صورت بگیرد.

شخص مبتلا به اختلال مرزی، نسبت به طرد شدن یا رها شدن  واکنش نشان می‌دهد و با احساس خشم و پوچی خود را تخلیه می‌کند. با این تفاوت که فرد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته نسبت به طرد شدن از سمت سایر افراد، واکنش‌هایی چون ترس و تسلیم شدن و اطاعت را نشان می‌دهد و برای حفظ و جبران وابستگی خود به دنبال جایگزین کردن یک رابطه دیگر.